Ամբիոնի՝ Հայաստանում ռուսաց լեզվի առաջին ամբիոնի ստեղծման տարեթիվը համարվում է 1937 թ.-ը: Ամբիոնի հիմնադիրն ու նրա առաջին վարիչը հայտնի լեզվաբան, բ.գ.թ., դոց. Ռաֆայել Լեոնտիի Մելքումյանն էր: ԵՊՀ ռուսաց լեզվի ամբիոնն այնուհետև գլխավորեց բ.գ.թ., պրոֆ. Դավիթ Կարպի Ջաղացպանյանը:
1974 թ.-ին նրա հիման վրա ստեղծվեց ԵՊՀ ռուսաց լեզվի տեսական ամբիոնը, որի կազմն ընդգրկում էր Հայաստանի առաջատար ռուսագետներին՝ բ.գ.դ., պրոֆ. Հ.Ա. Մարգարյանին, բ.գ.թ., պրոֆ. Ռ.Մ. Շահբազյանին, բ.գ.թ., դոց. Ս.Ա. Ավետիսյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Ն. Դիմարսկայա-Բաբալյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Հ. Ստեփանյանին, բ.գ.թ., դոց. Գ.Ն. Շաքարյանին, բ.գ.թ., դոց. Դ.Ե. Անմեղիկյանին, բ.գ.թ., դոց. Ռ.Ա. Տեր-Առաքելյանին, բ.գ.թ., դոց. Է.Ռ. Արզումանյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Դ. Ստրելցովային, դոց. Լ.Խ. Իսրայելյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Կ. Մանուչարյանին, դոց. Ն.Ա. Խաչատուրյանին, ասիստենտ Ի.Մ. Մելիք-Օհանջանյանին և այլոց:
Ավելի ուշ ամբիոնը վերանվանվեց լեզուների տիպաբանության, ռուսաց լեզվի տեսության և մեթոդիկայի ամբիոն, իսկ 2007 թվականից՝ ռուսաց լեզվաբանության, տիպաբանության և հաղորդակցման տեսության ամբիոն:
Նոր՝ տեսական ամբիոնի առաջին վարիչը դարձավ հայտնի գիտնական և խոշոր կազմակերպիչ, թարգմանության տեսության մասնագետ, բ.գ.դ., պրոֆ., ՀՀ ԳԱԱ ակադ. Լևոն Մկրտչի Մկրտչյանը: Նրանից հետո ամբիոնի վարիչն է եղել փայլուն լեզվաբան և տաղանդավոր մանկավարժ, բ.գ.դ., պրոֆ. Հրանուշ Արայի Մարգարյանը: Այնուհետև ամբիոնի վարիչն է եղել ականավոր գիտնական, փիլիսոփա և լեզվաբան, փ.գ.դ., պրոֆ., ՀՀ ԳԱԱ ակադ. Էդուարդ Ռաֆայելի Աթայանը: Է.Ռ. Աթայանին ամբիոնի վարիչի պաշտոնում փոխարինեց բ.գ.թ., դոց. Իվետտա Կարապետի Մանուչարյանը, որը հաջողությամբ աշխատեց այդ պաշտոնում տաս տարիների ընթացքում: 2006 թվականից ամբիոնի վարիչն է բ.գ.դ., պրոֆ., Հայոց փիլիսոփայական ակադեմիայի իսկական անդամ Լիլիթ Գեորգի Բրուտյանը:
Ամբիոնի անվանման մեջ մատնանշված են առաջնություն ունեցող այն գիտական և գիտամեթոդական ուղղությունները, որոնցով զբաղվում են այսօր ամբիոնի անդամները: Դրանք են. 1) ժամանակակից ռուսաց լեզվի արդի հիմնախնդիրները, մասնավորապես ռուսերենի հնչյունաբանության, բառագիտության, իմաստաբանության, քերականության, բառակազմության, տերմինաբանության, ոճաբանության և խոսքի մշակույթի, գործաբանության, ինչպես նաև ռուսերենի դասավանդման մեթոդիկայի հարցերը, 2) լեզուների տիպաբանության խնդիրները, մասնավորապես ռուսերենի և հայերենի, ինչպես նաև սլավոնական լեզուների (ռուսերենի, չեխերենի և այլն) զուգադրական-տիպաբանական ուսումնասիրությունը, 3) հաղորդակցման տեսության, այդ թվում միջմշակութային հաղորդակցման և թարգմանության հիմնահարցերը:
Ամբիոնի դասախոսները ակտիվորեն զբաղվում են գիտական գործունեությամբ. հրատարակում են մենագրություններ, հոդվածներ, բառարաններ, մասնակցում են բազմաթիվ միջազգային գիտաժողովներին: Ամբիոնը սերտորեն համագործակցում է ՌԴ Պենզայի պետական համալսարանի հետ, 2016 թվականից ի վեր հանդես է գալիս որպես Պենզայում անցկացվող “Языковая политика и вопросы гуманитарного образования” միջազգային ամենամյա գիտաժողովների համակազմակերպիչ: Ամբիոնում պարբերաբար անց են կացվում ռուս լեզվաբանության արդի հիմնահարցերին նվիրված տեսական սեմինարներ, որտեղ ելույթ են ունենում նաև հրավիրված զեկուցողներ: Ամբիոնի անդամների գործունեության կարևոր մասն են կազմում, մանկավարժականի և գիտականի հետ մեկտեղ, գիտամեթոդական աշխատանքը: Այն ներառում է բազմաթիվ դասագրքերի, ուսումնական ձեռնարկների, ուսումնական բառարանների, թելադրությունների ժողովածուների և ուսումնական ծրագրերի ստեղծումը ինչպես ռուս բանասիրության ֆակուլտետների, այնպես էլ դպրոցների համար:
Կարևորագույն հրապարակումների թվում են ամբիոնի գիտական աշխատությունների “Лингвистические исследования” (պրակ I, 2001, պրակ II, 2009, պրակ III, 2011, պրակ IV, 2013, պրակ V, 2015), “Актуальные проблемы русского языкознания. Лекции для магистратуры” (2004) ժողովածուները, Լ.Գ.Բրուտյանի “Беседы о межкультурной коммуникации” (2014) դասագիրքը, “Практикум по современному русскому языку” (գլխավոր խմբագիր՝ Լ.Գ.Բրուտյան, 2008), Լ.Գ.Բրուտյանի “Говорим, не говоря (Невербальная коммуникация в разных культурах)” (2015), Ն.Ի.Մարտիրյանի (Մ.Պ.Շատվորյանի համահեղինակությամբ) “Русский язык (пособие для студентов факультета журналистики)” (2018), Ն.Ի.Մարտիրյանի, Ա.Գ.Սարգսյանի և Լ.Բ.Մաթևոսյանի “Русский язык: Пособие для студентов богословского факультета” (2012) ուսումնական ձեռնարկները, ինչպես նաև Է.Ռ.Աթայանի “Язык и внеязыковая действительность” (1987), Ռ.Ա.Տեր-Առաքելյանի “Переводная грамматика” (2005), Ի.Կ.Մանուչարյանի “Очерки по типологии русского и чешского языков” (2006), Հ.Ա.Մարգարյանի “Очерк русской морфологии в сопоставлении с армянской” (2007), Ռ.Ռ.Գրձելյանի “Слово в ореоле смысла” (2007), Լ.Բ.Մաթևոսյանի “Языковое сознание. Стереотипный пласт» (2007), “Стереотипный пласт языкового сознания: от стандартного к оригинальному” (2012), Ս.Պ.Լամբարջյանի “Персуазивность в художественном тексте” (2015), Լ.Գ.Բրուտյանի “Язык и гендер” (2008) և նույն հեղինակի “Публичный дискурс. Հրապարակային խոսույթ. Public Discourse” (2016) մենագրությունները:
1974 թ.-ին նրա հիման վրա ստեղծվեց ԵՊՀ ռուսաց լեզվի տեսական ամբիոնը, որի կազմն ընդգրկում էր Հայաստանի առաջատար ռուսագետներին՝ բ.գ.դ., պրոֆ. Հ.Ա. Մարգարյանին, բ.գ.թ., պրոֆ. Ռ.Մ. Շահբազյանին, բ.գ.թ., դոց. Ս.Ա. Ավետիսյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Ն. Դիմարսկայա-Բաբալյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Հ. Ստեփանյանին, բ.գ.թ., դոց. Գ.Ն. Շաքարյանին, բ.գ.թ., դոց. Դ.Ե. Անմեղիկյանին, բ.գ.թ., դոց. Ռ.Ա. Տեր-Առաքելյանին, բ.գ.թ., դոց. Է.Ռ. Արզումանյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Դ. Ստրելցովային, դոց. Լ.Խ. Իսրայելյանին, բ.գ.թ., դոց. Ի.Կ. Մանուչարյանին, դոց. Ն.Ա. Խաչատուրյանին, ասիստենտ Ի.Մ. Մելիք-Օհանջանյանին և այլոց:
Ավելի ուշ ամբիոնը վերանվանվեց լեզուների տիպաբանության, ռուսաց լեզվի տեսության և մեթոդիկայի ամբիոն, իսկ 2007 թվականից՝ ռուսաց լեզվաբանության, տիպաբանության և հաղորդակցման տեսության ամբիոն:
Նոր՝ տեսական ամբիոնի առաջին վարիչը դարձավ հայտնի գիտնական և խոշոր կազմակերպիչ, թարգմանության տեսության մասնագետ, բ.գ.դ., պրոֆ., ՀՀ ԳԱԱ ակադ. Լևոն Մկրտչի Մկրտչյանը: Նրանից հետո ամբիոնի վարիչն է եղել փայլուն լեզվաբան և տաղանդավոր մանկավարժ, բ.գ.դ., պրոֆ. Հրանուշ Արայի Մարգարյանը: Այնուհետև ամբիոնի վարիչն է եղել ականավոր գիտնական, փիլիսոփա և լեզվաբան, փ.գ.դ., պրոֆ., ՀՀ ԳԱԱ ակադ. Էդուարդ Ռաֆայելի Աթայանը: Է.Ռ. Աթայանին ամբիոնի վարիչի պաշտոնում փոխարինեց բ.գ.թ., դոց. Իվետտա Կարապետի Մանուչարյանը, որը հաջողությամբ աշխատեց այդ պաշտոնում տաս տարիների ընթացքում: 2006 թվականից ամբիոնի վարիչն է բ.գ.դ., պրոֆ., Հայոց փիլիսոփայական ակադեմիայի իսկական անդամ Լիլիթ Գեորգի Բրուտյանը:
Ամբիոնի անվանման մեջ մատնանշված են առաջնություն ունեցող այն գիտական և գիտամեթոդական ուղղությունները, որոնցով զբաղվում են այսօր ամբիոնի անդամները: Դրանք են. 1) ժամանակակից ռուսաց լեզվի արդի հիմնախնդիրները, մասնավորապես ռուսերենի հնչյունաբանության, բառագիտության, իմաստաբանության, քերականության, բառակազմության, տերմինաբանության, ոճաբանության և խոսքի մշակույթի, գործաբանության, ինչպես նաև ռուսերենի դասավանդման մեթոդիկայի հարցերը, 2) լեզուների տիպաբանության խնդիրները, մասնավորապես ռուսերենի և հայերենի, ինչպես նաև սլավոնական լեզուների (ռուսերենի, չեխերենի և այլն) զուգադրական-տիպաբանական ուսումնասիրությունը, 3) հաղորդակցման տեսության, այդ թվում միջմշակութային հաղորդակցման և թարգմանության հիմնահարցերը:
Ամբիոնի դասախոսները ակտիվորեն զբաղվում են գիտական գործունեությամբ. հրատարակում են մենագրություններ, հոդվածներ, բառարաններ, մասնակցում են բազմաթիվ միջազգային գիտաժողովներին: Ամբիոնը սերտորեն համագործակցում է ՌԴ Պենզայի պետական համալսարանի հետ, 2016 թվականից ի վեր հանդես է գալիս որպես Պենզայում անցկացվող “Языковая политика и вопросы гуманитарного образования” միջազգային ամենամյա գիտաժողովների համակազմակերպիչ: Ամբիոնում պարբերաբար անց են կացվում ռուս լեզվաբանության արդի հիմնահարցերին նվիրված տեսական սեմինարներ, որտեղ ելույթ են ունենում նաև հրավիրված զեկուցողներ: Ամբիոնի անդամների գործունեության կարևոր մասն են կազմում, մանկավարժականի և գիտականի հետ մեկտեղ, գիտամեթոդական աշխատանքը: Այն ներառում է բազմաթիվ դասագրքերի, ուսումնական ձեռնարկների, ուսումնական բառարանների, թելադրությունների ժողովածուների և ուսումնական ծրագրերի ստեղծումը ինչպես ռուս բանասիրության ֆակուլտետների, այնպես էլ դպրոցների համար:
Կարևորագույն հրապարակումների թվում են ամբիոնի գիտական աշխատությունների “Лингвистические исследования” (պրակ I, 2001, պրակ II, 2009, պրակ III, 2011, պրակ IV, 2013, պրակ V, 2015), “Актуальные проблемы русского языкознания. Лекции для магистратуры” (2004) ժողովածուները, Լ.Գ.Բրուտյանի “Беседы о межкультурной коммуникации” (2014) դասագիրքը, “Практикум по современному русскому языку” (գլխավոր խմբագիր՝ Լ.Գ.Բրուտյան, 2008), Լ.Գ.Բրուտյանի “Говорим, не говоря (Невербальная коммуникация в разных культурах)” (2015), Ն.Ի.Մարտիրյանի (Մ.Պ.Շատվորյանի համահեղինակությամբ) “Русский язык (пособие для студентов факультета журналистики)” (2018), Ն.Ի.Մարտիրյանի, Ա.Գ.Սարգսյանի և Լ.Բ.Մաթևոսյանի “Русский язык: Пособие для студентов богословского факультета” (2012) ուսումնական ձեռնարկները, ինչպես նաև Է.Ռ.Աթայանի “Язык и внеязыковая действительность” (1987), Ռ.Ա.Տեր-Առաքելյանի “Переводная грамматика” (2005), Ի.Կ.Մանուչարյանի “Очерки по типологии русского и чешского языков” (2006), Հ.Ա.Մարգարյանի “Очерк русской морфологии в сопоставлении с армянской” (2007), Ռ.Ռ.Գրձելյանի “Слово в ореоле смысла” (2007), Լ.Բ.Մաթևոսյանի “Языковое сознание. Стереотипный пласт» (2007), “Стереотипный пласт языкового сознания: от стандартного к оригинальному” (2012), Ս.Պ.Լամբարջյանի “Персуазивность в художественном тексте” (2015), Լ.Գ.Բրուտյանի “Язык и гендер” (2008) և նույն հեղինակի “Публичный дискурс. Հրապարակային խոսույթ. Public Discourse” (2016) մենագրությունները:

Աշխատակիցներ

Լիլիթ Գեորգի Բրուտյան
Ամբիոնի վարիչ

Ռուզան Ռուբենի Գրձելյան
Պրոֆեսոր

Լիաննա Բենիամինի Մաթևոսյան
Պրոֆեսոր

Դիանա Յուրիի Գազարովա
Դոցենտ

Սրբուհի Պետրոսի Լամբարջյան
Դոցենտ
Նաիրա Իգնատիոսի Մարտիրյան
Դոցենտ