Аспирант ЕГУ исследует электромагнитную активность нейронных сетей

Տիգրան Հովհաննիսյանը գիտահետազոտական աշխատանքի շրջանակում կատարում է «Նեյրոնային ցանցերի էլեկտրական ակտիվության հետազոտումը» խորագրով ուսումնասիրությունը, որի նպատակն է բացահայտել ինֆորմացիայի տարածման մեխանիզմները կենդանի օրգանիզմներում:

Մեզ հետ զրույցում երիտասարդ հետազոտողը ներկայացրեց իր կատարած ուսումնասիրության, գիտության նկատմամբ հետաքրքրության, ԵՊՀ գիտական միջավայրի մասին:

«Սկզբում հետազոտությունները եղել են էլեկտրասրտագրության, այնուհետև էլեկտրաուղեղագրության թեմայով, որոնք կատարել ենք մեր նախագծած նոր տեսակի տվիչների միջոցով, որոնց շնորհիվ հնարավոր է ազդանշաններ գրանցել գլխուղեղից: Ինձ հետաքրքրել է, թե ինչպես է ինֆորմացիան տարածվում գլխուղեղից դեպի մարմնի տարբեր մասեր: Շատ հայտնի ուսումնասիրություններ կան, որոնց համաձայն ինֆորմացիան տարածվում է էլեկտրաքիմիական հոսանքների միջոցով: Ըստ առկա որոշակի գնահատականների՝ ինֆորմացիայի տարածման արագությունը մարդու օրգանիզմում մի քանի մ/վ-ից մինչև մոտ հարյուր մ/վ կարգի է: Կան հստակ բացատրված մեխանիզմներ, թե ինչպես են այդ էլեկտրական ազդանշանները տարածվում»,- ասաց Տ․ Հովհաննիսյանը:

Երիտասարդ ֆիզիկոսն առաջարկել է վարկած, ըստ որի ինֆորմացիան կենդանի օրգանիզմներում նյարդաթելերով տարածվում է ոչ միայն էլեկտրաքիմիական հոսանքների միջոցով, այլև նյարդերն աշխատում են որպես ալիքատարներ, որոնցով ինֆորմացիան տարածվում է էլեկտրամագնիսական ալիքների միջոցով լույսի արագությանը մոտ արագությամբ:

«Շատ հետաքրքիր է, թե ինչպես է մարդու ուղեղն այդպիսի մեծ արագությամբ աշխատում: Նյարդաթելերի երկարության և մարդու ուղեղի բարդ կառուցվածքի մեջ այնպես արագ են լուծվում  բազմաթիվ կոմպլեքս խնդիրներ, որ երբեմն անհնար է հասկանալ՝ ինչպես կարելի է այդ արագությունների տակ աշխատել»,- շեշտեց ասպիրանտը:

Գիտական այս հետազոտությունը կատարելու նպատակով Տիգրանն ուսումնասիրել է թեմային առնչվող ամբողջ գրականությունը, կատարել մշակումներ, վերլուծություններ: Նա պատմեց, որ իր գիտական ղեկավարի՝ Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ամբիոնի վարիչ, դոցենտ Արմեն Մակարյանի հետ մինչև ուշ գիշեր լաբորատորիայում հետազոտություններ են կատարում. «Աշխատանքում կարևոր նշանակություն ունի ուսանողի և գիտական ղեկավարի սերտ համագործակցությունը, առանց որի չենք կարողանա հասնել լավ արդյունքի: Իմ գիտական ղեկավարն ինձ մշտապես աջակցում է, և անգնահատելի է նրա կատարած աշխատանքը: Մեր կատարած հետազոտության արդյունքներն արդեն պատրաստ են, դրանք շուտով կտպագրենք բարձր վարկանիշ ունեցող միջազգային պարբերականում: Չափումների հիման վրա կատարվել են բոլոր տեսակի ազդանշանների մշակումները, վերլուծություններն ու եզրակացությունները»,- նշեց ասպիրանտը՝ հավելելով, որ գիտահետազոտական աշխատանքներն ակտիվորեն շարունակվում են: 

Տիգրանը մշտապես մտածել է, որ ֆիզիկան, կենսաբանությունը և քիմիան՝ որպես առանձին գիտություններ, ունեն այնպիսի ընդհանուր եզրեր, որոնք գտնելու, ուսումնասիրելու նպատակով սկսել է հետազոտել, թե ինչպես են կենդանի օրգանիզմներում «աշխատում» ֆիզիկայի սկզբունքները: Գիտական գործունեությունից բացի՝ երիտասարդ ֆիզիկոսը պատմեց իր մեկ այլ հետաքրքրության՝ ինժեներության մասին.

«Դեռ մանկուց սիրել եմ հավաքել, քանդել, չափել, ստուգել և ներկայում ինժեներության մեջ բավականին հմտացել եմ։ Զուգահեռ աշխատում եմ օպտիկայի ուղղութամբ՝ որպես ինժեներ-նախագծող: Մենք պատրաստում ենք լազերներ, կատարում ենք դրա չափումները, ստեղծումը և այլն»,- պատմեց նա՝ հավելելով, որ, այդ ամենով հանդերձ, չպետք է մոռանալ նաև հանգստի մասին։ Երբ մարդը ծանրաբեռնված, գերհոգնած վիճակում է, անարդյունավետ է ցանկացած աշխատանք:

Դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակում կատարվող ուսումնասիրությունն ավարտելուց հետո ասպիրանտը կշարունակի գիտության ոլորտում իր հետազոտությունները, քանի որ տարբեր երևույթներ բացատրելու, նոր բացահայտումներ կատարելու նրա ձգտումները մղում են դրան։

«Ֆիզիկան բնությունն է, իսկ մենք՝ դրա մի մասնիկը: Ապրելիս, շարժվելիս, քնելիս սնվելիս, գործի գնալիս մենք տեսնում, լսում, զգում ենք այնպիսի երևույթներ, որոնք որոշ մարդկանց համար հետաքրքիր են, ուրիշների համար՝ սովորական։ Ինձ հետաքրքրել են վերոնշյալ երևույթները։ Գիտության ճանապարհով դրանք բացահայտելու ձգտումով եկել եմ ԵՊՀ ու գիտական հետաքրքրություններիս շրջանակում շարունակում եմ ուսումնասիրություններ կատարել»,- ասաց Տ. Հովհաննիսյանը: 

Շատերը մտածում են, որ այսօր որակյալ հետազոտություն կատարելու համար գիտնականին անհրաժեշտ են ֆինանսական միջոցներ, սարքավորումներ, նյութեր, սակայն Տիգրանը համարում է, որ արդյունավետ գիտական աշխատանք կատարելու համար առաջին հերթին անհրաժեշտ են կամք և մոտիվացիա: