Январь 23, 2025 | 16:57
Наука
Общество
Картографирование научного потенциала, интеллектуальной собственности и коммерциализация знаний. ЕГУ продолжает улучшать научно-исследовательские результаты
Количество научных работ исследователей ЕГУ в журналах, входящих в престижные международные базы данных, превысило 600. Значительно возросли также количество научных заказов и объем финансирования университета частными компаниями. ЕГУ, демонстрируя успехи на международной научной арене, движется вперед уверенными шагами. Одной из ключевых целей стратегического плана развития университета является коммерциализация интеллектуальной собственности.
ԵՊՀ գիտական հարցերի գծով պրոռեկտոր Ռաֆայել Բարխուդարյանը մեզ հետ զրույցում անդրադարձել է Երևանի պետական համալսարանի գիտական առաջընթացն ապահովող գլխավոր գործոններին:
- Պարո՛ն Բարխուդարյան, վերջին երկու տարում «Scopus» և «Web of Science» գիտական հեղինակավոր շտեմարաններում ընդգրկված ամսագրերում նկատելի ավելացել է ԵՊՀ հետազոտողների գիտական հոդվածների թիվը: Ո՞ր քայլերն են նպաստել միջազգային հեղինակավոր ամսագրերում գիտական հոդվածների թվի աճին:
- 2024 թ. «Scopus» միջազգային հեղինակավոր շտեմարանում ընդգրկված ամսագրերում ԵՊՀ հետազոտողների գիտական աշխատանքների թիվը մեծապես աճել է: Աշխատանքների թվի աճին նպաստող հիմնական գործոններից կարելի է առանձնացնել հետևյալ 3-ը․
Գիտության ֆինանսավորման ավելացումը՝ զուգորդված գիտության կառավարման զարգացմամբ: Երևանի պետական համալսարանի գիտության ֆինանսավորումը հատել է 4 մլրդ ՀՀ դրամի սահմանը: Սակայն միայն ֆինանսավորման ավելացմամբ գիտության զարգացման հասնել հնարավոր չէ, և ֆինանսավորման ավելացմանը զուգահեռ՝ համալսարանը քայլեր ձեռնարկեց գիտության կառավարման արդյունավետության բարձրացման ուղղությամբ։
Մեծ դերակատարում ունեն նաև համալսարանի ներքին գիտակրթական դրամաշնորհները, որոնցով ևս հետազոտողներին խրախուսում ենք զբաղվել գիտությամբ: Օրինակ՝ հետազոտողները հնարավորություն ունեն ձևավորելու գիտական խմբեր, դիմելու հայտարարված բաց մրցույթին, հաղթելու և ստանալու ֆինանսավորում։ Ներքին դրամաշնորհի մեկ այլ տարբերակ է գործուղման դրամաշնորհը, որը հնարավորություն է տալիս համալսարանի գիտաշխատողներին, դասախոսներին, պրոֆեսորներին արտերկրում մասնակցելու գիտական միջոցառումների, միջազգային գիտական հանրույթին ներկայացնելու իրենց կատարած աշխատանքը, ծանոթանալու այլ հետազոտողների աշխատանքներին: Արդյունքում ունենում ենք միջազգային չափանիշներին համապատասխան գիտական հոդվածներ:
Բացի դրանից՝ ԵՊՀ-ում հետազոտությունների խթանման և արդյունավետ դասավանդման համար դասախոսին հնարավորություն է տրվում տարեկան 700 ժամ բեռնվածության 50 ժամը նախատեսել հետազոտական աշխատանքի համար։ Որպես արդյունք յուրաքանչյուր դասախոս տարվա ավարտին պետք է ներկայացնի առնվազն մեկ գիտական հոդված։
ԵՊՀ-ն իր առջև խնդիր է դրել ոչ միայն պահելու այս ցուցանիշը, այլև նպաստելու դրա որակական և քանակական ավելացմանը:
- Միջազգային հեղինակավոր հանդեսներում տեղ գտած գիտական հոդվածներն առնչվում են տարբեր ոլորտների, այդ թվում՝ քիմիայի, ֆիզիկայի, ֆարմացիայի, հասարակական գիտությունների, մաթեմատիկայի բնագավառներին: Այս ոլորտներում ԵՊՀ-ն ունի՞ գիտական արտադրանք, որը վաճառում է գործընկերներին:
- Գիտելիքի առևտրայնացման տեսանկյունից վերջին տարիներին նկատելի առաջընթաց ունենք, քանի որ մասնավոր ընկերությունների գիտական պատվերների թիվը, ֆինանսական ծավալը զգալի ավելացել են: Համալսարանի գիտաշխատողները մասնավոր ընկերություններում առաջացած խնդիրների լուծման համար նոր ուղիներ են առաջարկում: Համագործակցությունը հիմնականում մաթեմատիկայի, ֆիզիկայի, կենսաբանության, հոգեբանության բնագավառներում է և մեծ մասամբ՝ միջազգային գործընկերների հետ, որոնք իրենց ոլորտում առաջատար են:
Ներկայում քայլեր ենք ձեռնարկում նաև ինտելեկտուալ սեփականության առևտրայնացման ուղղությամբ: Կատարում ենք գիտական ներուժի, ինտելեկտուալ սեփականության քարտեզագրում՝ առավել հստակ ունենալու այն պատկերը, թե ԵՊՀ-ն ինչ կարող է առևտրայնացնել, որ ուղղությամբ պետք է կենտրոնացնի իր ռեսուրսները՝ միաժամանակ ապահովելով ԵՊՀ հեղինակային և ինտելեկտուալ սեփականության իրավունքի պաշտպանությունը:
- Վերջին տարիներին նկատելի է ժամանակակից սարք-սարքավորումներով լաբորատորիաների համալրումը, որոնց մի մասը ֆինանսավորվում է ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի, մի մասը՝ ԵՊՀ-ի կողմից: Ժամանակակից սարքավորումներով լաբորատորիաների հագեցմանը զուգահեռ՝ ապահովվո՞ւմ է հետազոտողների վերապատրաստումը:
- Նոր սերնդի սարք-սարքավորումների ձեռքբերման տեսանկյունից ևս մեծ առաջընթաց ունենք, մասնավորապես համալրվում են Ֆիզիկայի, Ֆարմացիայի ինստիտուտների, Քիմիայի, Կենսաբանության ֆակուլտետների լաբորատորիաները՝ խթանելով միջազգային պահանջներին համապատասխան գիտական արտադրանքի ստեղծումը: ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի կողմից վերջին երկու տարիներին տրամադրվել է տարեկան 1 մլրդ ՀՀ դրամից ավելի գումար՝ ժամանակակից գիտական սարք-սարքավորումներ ձեռք բերելու համար։ Նշեմ, որ ձեռք բերված սարք-սարքավորումները եզակի են, որոնցից գրեթե չկան Հայաստանում։
Գիտական սարք-սարքավորումների ձեռքբերմանը զուգահեռ՝ ԵՊՀ-ն իր ուշադրության կենտրոնում է պահում ուսումնական լաբորատորիաները։ Վերջին շրջանում համալսարանի ռեսուրսներով դրանց մեծ մասը վերանորոգվել, կահավորվել և համալրվել է ժամանակակից նոր սարքավորումներով:
