Հեքիաթագիր, թարգմանիչ, պրոֆեսոր Ալվարդ Ջիվանյանի հետ հանդիպում ԵՊՀ-ում

ԵՊՀ Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարանի տնօրեն Ավետիք Մեջլումյանը կարևորեց այս և առհասարակ նմանօրինակ միջոցառումների կազմակերպումը՝ նշելով, որ գիրքը գրադարանում պարզապես պահելուց առավել կարևոր է այն ներկայացնել ընթերցողին, ստեղծել քննարկման դաշտ, իսկ գրքի հետ շփումը վերածել փորձառության։ Նրա խոսքով՝ նոր գրքերով գրադարանի համալրումը շարունակական գործընթաց է, և շուտով հասանելի կլինեն նաև «Հարրի Փոթեր»-ի հայերեն տարբերակները։

Միջոցառման կազմակերպիչ, գրադարանի աշխատակից Աննա Խալաթյանը շեշտեց՝ ԵՊՀ հնատիպ, հազվագյուտ և արվեստի գրականության բաժինը բաց է բոլորի առաջ։ Այստեղ կարելի է ոչ միայն ծանոթանալ արժեքավոր գրքերի, այլև մասնակցել թարգմանիչների, դասագրքերի հեղինակների, գրականության ոլորտի մասնագետների հետ հանդիպումների։ Գրադարանում նախորդիվ հյուրընկալվել էին մաթեմատիկայի և մայրենիի դասագրքերի հեղինակները։

ԵՊՀ պրոֆեսոր Ալվարդ Ջիվանյանի հետ հանդիպման առանցքում գրադարանների և գրքերի «ներկայությունն էր» Հարրի Փոթերի կախարդական աշխարհում։ Խոսվեց Հոգվորթսի արգելված գրականության բաժնից մինչև Ռոուլինգի ստեղծած արտասովոր, երբեմն անթարգմանելի բառերի թարգմանական ճակատագրի մասին։ Ալվարդ Ջիվանյանը ներկայացրեց, թե «Հարրի Փոթեր»-ը լեզվական, մշակութային և ժանրային բազմաշերտ ինչպիսի հյուսվածք ունի։ Նա ընդգծեց՝ հեղինակն աշխարհը պատկերացնում է պատմությունների տեսքով, մինչդեռ ինքը՝ որպես լեզվաբան, այն տեսնում է բառարանի ձևով։

Հանդիպման մասնակիցները ծանոթացան՝ ինչպես է թարգմանվել վիպաշարի յուրաքանչյուր «անթարգմանելի» բառ, ստեղծագործական ինչպիսի լուծումներ են կիրառվել, հայկական տարբերակում ինչպես է լուծվել արդեն տարածված ռուսերեն անունների խնդիրը։ Քննարկման ընթացքում անդրադարձ կատարվեց նաև «միջտեքստայնություն» հասկացությանը՝ մատնանշելով, թե ինչպես են հեքիաթային ու իրական աշխարհի գրական հղումները ներդաշնակվում Ռոուլինգի ստեղծագործության մեջ։

Պրոֆեսոր Ալվարդ Ջիվանյանը, անդրադառնալով իր թարգմանական փորձին, նշեց․ «Ռոուլինգի ստեղծած աշխարհը միաժամանակ պարզ է ու խորքային։ Թարգմանելիս զգում ես, թե որքան նրբորեն են լեզվի, մշակույթի և պատմության շերտերը միաձուլվում։ Իմ նպատակն էր ոչ թե պարզապես փոխադրել տեքստը, այլ փոխանցել մթնոլորտը, հումորը, ենթատեքստը։ Իսկ գրադարանը՝ թե՛ Հոգվորթսում, թե՛ ԵՊՀ-ում, մի տարածք է, որտեղ իրականությունն ու երևակայությունը միմյանց ձեռք են սեղմում: ԵՊՀ գրադարանն իր եզակի մթնոլորտով ու հարստությամբ հաճախ հիշեցնում է հենց Հոգվորթսի գրադարանը՝ իր մութ անկյուններով, արգելված գրքերով ու գաղտնիքներով լի գրապահոցներով»:

Այս խորհրդանշական նմանությունը, ինչպես նշեց պրոֆեսոր Ջիվանյանը, միայն ուրախալի է: ԵՊՀ գրադարանը շարունակում է հաստատուն պահել իր տեղն ու դերը ոչ միայն որպես գրքի պահպանման, այլև ընթերցանության և մտքի զարգացման հարթակ։