«Արդ … միանգամայն կը պահեմ իմ գուրգուրանքս Ազգիս միակ մխիթարութիւն Հայաստանի լուրջ բարգաւաճման համար՝ իբրեւ հայրենի աւանդութեան նուիրական պարտականութիւն». Գալուստ Գյուլբենկյան

1869 թվականին մի մանուկ ծնվեց Կ. Պոլսի Սկյուտար թաղամասում: Հայրը՝ վաճառական Սարգիս աղան, վստահ էր, որ որդին շարունակելու է իր գործը և զբաղվելու է մանուֆակտուրայով: Սակայն որդին հոր ճանապարհով չգնաց, այլ ընտրեց նավթագետ-հանքաբանի մասնագիտությունը։

Նախնական կրթությունը տեղում ստանալուց հետո ֆրանսերենը կատարելագործելու նպատակով 1884-ին մեկնում է Մարսել (Ֆրանսիա), ապա Լոնդոն (Անգլիա): 1887-ին ավարտում է Թագավորական քոլեջը (Անգլիա)՝ ստանալով ինժեներ-շինարարի որակավորում:

Եվրոպական հայտնի համալսարաններում կրթություն ստացած Գալուստը տիրապետում էր ութ լեզվի։

1891-ին հրատարակվում է նրա «Անդրկովկասը և Ապշերոնյան թերակղզին. ճանապարհորդական հուշեր» գիրքը: Այս և մի քանի այլ հոդվածների շնորհիվ, որոնցում մանրամասն քննության է ենթարկում նաև Թուրքիայում Գերմանիայի աճող քաղաքական ազդեցությունը, նա գրավում է Օսմանյան կայսրության արքունի գանձապետի՝ Հակոբ փաշայի ուշադրությունը: Հաջորդիվ հայազգի կիրթ ու գրագետ երիտասարդին հանձնարարվում է տեղեկագիր կազմել Օսմանյան կայսրության և Մերձավոր Արևելքի՝ նավթով հարուստ տարածքների մասին: Հաջողությամբ իրականացրած աշախատանքի արդյունքում Աբդուլ Համիդ 2-րդի իշխանությունը հարուստ ու շահաբեր նավթահանքերը հայտարարում է սուլթանի սեփականություն:

Նորաթուխ և անչափ խոստումնալից երիտասարդի՝ նավթարդյունաբերության հմուտ մասնագետի հռչակն անցնում է կայսրության սահմաններից անդին:

«Դա մեծ տերությունների նավթային մրցակցության սկիզբն էր, որը գերակայելու էր Մերձավոր Արևելքի պատմության ողջ ընթացքում…»,- այս ամենի և տվյալ ժամանակաշրջանի մասին գրում է Գալուստ Գյուլբենկյանի կենսագիր Ռ. Հյուինսը: 

Տաղանդավոր երիտասարդն առաջինն էր հասկացել Պարսից ծոցի նավթահանքերը լայնամասշտաբ շահագործելու արդյունավետությունը: Ի վերջո՝ 1912 թվականին ստեղծված նավթային ընկերության բաժնետոմսերի 15%-ը պատկանեց նրան (պատկերացնելու համար, թե դա ինչ էր նշանակում, հավելենք՝ Անգլո-հոլանդական նավթային կոնցեռնին էր պատկանում վերոնշյալ ընկերության բաժնետոմսերի 25%-ը, Թուրքիայի Ազգային դրամատանը՝ 35%-ը, Գերմանական բանկին՝ 25%-ը): Ծանր իրավիճակներով պայմանավորված՝ հետագայում ստիպված զիջումների հետևանքով նրա շահութաբաժինը դարձավ 5%, որն ընթացիկ թոհուբոհերում շարունակվեց պահպանվել: 1928 թվականի հուլիսի 31-ին Բեռլինի (Գերմանիա) Օստենդ քաղաքում կնքվեց նոր համաձայնագիր, որով ազդարարվեց նոր՝ «Իրաքի նավթային ընկերության» ծնունդը: Նորաստեղծ ընկերությունում այս անգամ էլ նրա շահութաբաժինը 5% էր: Այստեղից է ծագում հայազգի հմուտ գործչի «Պարոն 5%» հանրաճանաչ մականունը:

Վարպետորեն համադրելով նավթային ընկերությունների շահերը, որոնք մեծ հաշվով հզոր տերությունների շահեր էին, նա իր ծավալած գործունեությամբ կարողացավ հաստատել տնտեսական հավասարակշռություն: Ի պատիվ հմուտ բանակցողի իր կարողությունների՝ «Պարոն 5%» մականվանն ավելացավ ևս մեկը՝ «Նավթային դիվանագիտության Թալեյրան»:

Անսահման եռանդի, մտավոր հիրավի անգերազանցելի կարողությունների տեր այդ անհատը՝ Գալուստ Գյուլբենկյանը, գործում էր մի այնպիսի ժամանակաշրջանում, երբ Երկիր մոլորակը ցնցվում էր համաշխարհային պատերազմների ու տնտեսական ճգնաժամերի պատճառով:

Թուրքակական, ֆրանսիական, անգլիական և պարսկական կառավարությունների վրա քաղաքական և տնտեսական լուրջ ազդեցություն ունեցող հայազգի աշխարհահռչակ նավթարդյունաբերողի նյութական կարողությունը նրա թե՛ կենդանության օրոք, թե՛ մահից հետո ծառայել է ողջ հայ ժողովրդին:

Ըստ ««Գալուստ Կյուլպենկյան» հիմնարկության հայանպաստ գործունեությունը․ 1956-2006 թթ․» գրքի