Сентября 25, 2025 | 10:44
Музей
Международное сотрудничество
Мероприятия
В ЕГУ состоялось открытие выставки «Советизация Армении в 1920–1930-е годы и ее отголоски в либеральном дискурсе постсоветской Армении»
В Музее истории ЕГУ имени профессора Людвига Гарибджаняна открылась выставка «Советизация Армении в 1920–1930-е годы и её отклики в либеральном дискурсе постсоветской Армении». Представленные факты знакомят общественность с советизацией Армении и политикой военного коммунизма, классовой борьбой и становлением партийной монополии, что привело к беспощадному обезземеливанию крестьян, расколу общества и жёсткому ограничению творческой мысли.
ԵՊՀ պատմության թանգարանի տնօրեն Տաթևիկ Սարոյանը հիշատակեց, որ թանգարանն այս օրերին տոնում է իր 65-ամյակը. «Պրոֆեսոր Լ.Ղարիբջանյանը, հիմնադրելով այս թանգարանը, նպատակ ուներ նոր ասելիք փոխանցելու ապագա սերունդներին: Եվ այսօր ԵՊՀ-ն, համալսարանի տեսլականից ելնելով, Ֆրիդրիխ Նաոմանի «Հանուն ազատության» հիմնադրամի հետ իրագործեց այս նախաձեռնությունը՝ 1920-1930-ական թվականների Խորհրդային Հայաստանի ազատականացումը խորագրով ցուցադրությունը»:
Տաթևիկ Սարոյանն ընդգծեց, որ ցուցադրության շրջանակում կազմակերպվել են նաև դասախոսություններ, և դրանք շարունակելու համար թանգարանը պատրաստ է համագործակցելու տարբեր ինստիտուտների, այդ թվում՝ Ազգային գրադարանի, Եղիշե Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի հետ:
Մշակութային մարդաբան Աղասի Թադևոսյանը նշեց, որ «Հայաստանի սովետականացումը 1920-1930-ական թվականներին և դրա արձագանքները հետխորհրդային Հայաստանի ազատական դիսկուրսում» թեմայով նախագծի առաջին խոշոր բաղադրիչը հետազոտությունն էր, իսկ երկրորդը՝ ցուցադրությունը:
«Հետազոտությունն իրականացվել է գրավոր աղբյուրների և սկզբնաղբյուրների հիման վրա, օգտագործվել են Ազգային արխիվի նյութերը, ինչպես նաև Ազգային գրադարանի մամուլի՝ տվյալ ժամանակաշրջանին վերաբերող նյութերը»,- ասաց նախագծի հետազոտական մասի ղեկավար Աղասի Թադևոսյանն ու ընդգծեց, որ 1920-1930-ականների իրադարձություններին անդրադարձել է նաև խորհրդային շրջանի պատմագիտությունը, բայց քանի որ այն գաղափարականացված էր, շահագրգիռ կողմ էր և կուսակցական սահմանափակումներ ուներ, հետևաբար խնդիրը ներկայացվել է միակողմանի:
«Հետխորհրդային շրջանում ևս կատարվել են հետազոտություններ, սակայն դրանք հիմնականում արել են այն գիտնականները, որոնք աշխատել են խորհրդային շրջանում, որպես պատմաբան ձևավորվել են այդ շրջանում և որքան էլ ցանկացել են հետխորհրդային շրջանը սովետականությունից, պատմագիտական դպրոցի տված շրջագծից ազատ մեկնաբանել, միևնույնն է, բոլշևիկյան պաթոսը մեծ մասամբ կա նաև այդ շրջանում գրված գրքերում»,- հավելեց բանախոսը:
Խոսելով հայ հասարակության խորհրդայնացումից՝ Աղասի Թադևոսյանը ուշադրություն հրավիրեց այդ ժամանակ իրականացվող զտման քաղաքականության վրա, որը միտված էր հասարակությունն ամբողջովին պրոլետարական դարձնելուն: Թե ինչպե՞ս էր տեղի ունենում նոր հասարակության կառուցումը զտման միջոցով, նա որպես օրինակ բերեց ցուցասրահում փակցված 1925 թվականի ուսանողներից մեկի նամակը՝ ուղղված ԵՊՀ կենտրոնական զտիչ հանձնաժողովին:
«1925 թվականին ԵՊՀ-ում գործում էր Կենտրոնական զտիչ հանձնաժողով, որը գտնում էր բոլոր այն ուսանողներին, որոնք բանվորական, չքավորական ծագում չունեին, և հեռացնում համալսարանից: Այդ պատճառով շատերը կեղծում էին իրենց ինքնությունը, օրինակ՝ կոլխոզի նախագահից գրություններ էին բերում, որ իրենք չքավոր են, սակայն այդ գրությունները հիմնականում բացահայտվում էին և պատժվում՝ թե՛ կոլխոզի նախագահները, թե՛ իրենք»,- ասաց մշակութային մարդաբանը:
Ցուցասրահում տեղ գտած փաստերը ներկայացնում են նաև 1920-1930-ականների մամուլում հրատարակված հոդվածները, թատերական ներկայացումները, այն սրճարանները, որոնք ծառայել են որպես մտավորականության հավաքների ու քննարկումների վայր, ինչպես նաև համալսարանը՝ որպես նոր աշխարհի կառուցման, հին սերնդի մտավորականների ներգրավման միջավայր:
Հավելենք, որ ցուցադրությունը բաց է մինչև 2026 թվականի մարտի 24-ը:
