Type:
Bachelor
Speciality:
056201.02.6 - Վիճակագրություն
Specialisation:
056201.02.6 - Կիրառական վիճակագրություն և տվյալների գիտություն
Qualification awarded:
Կիրառական վիճակագրության և տվյալների գիտության բակալավր
Programme academic year:
2025/2026
Mode of study:
Full time
Language of study:
Հայերեն
1. Admission criteria/requirements
«ՀՀ պետական և ոչ պետական բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ ընդունելության (ըստ բակալավրի կրթական ծրագրի) կարգ», ՀՀ կառավարության որոշում ( 7 ապրիլի 2022 թվականի N 476 -Ն)
Ընդունելության քննություններն են.
1. մաթեմատիկա - մրցութային,
2. ֆիզիկա կամ անգլերեն - մրցութային,
3. հայոց լեզու և գրականություն - ոչ մրցութային:
Ընդունելության քննություններն են.
1. մաթեմատիկա - մրցութային,
2. ֆիզիկա կամ անգլերեն - մրցութային,
3. հայոց լեզու և գրականություն - ոչ մրցութային:
2. Programme Objectives
· բիզնեսի, ճարտարագիտության և կենսատեխնոլոգիայի ոլորտներում սկսնակների պաշտոնների համար պատրաստել կիրառական վիճակագիրներին և տվյալների վերլուծաբաններին, ովքեր ունակ կլինեն կիրառել վիճակագրական մեթոդներ և հաշվողական գործիքներ՝ բարդ խնդիրներ լուծելու համար լայն, հայտնի համատեքստերում,
· զարգացնել վերլուծական և խնդիրներ լուծելու հմտություններ տվյալների բազմությունների մշակման և մեկնաբանման համար, որը հնարավորություն կտա շրջանավարտներին որոշակի ինքնավարությամբ նպաստել տվյալների վրա հիմնված որոշումների կայացմանը բազմազան մասնագիտական միջավայրերում:
· զարգացնել վերլուծական և խնդիրներ լուծելու հմտություններ տվյալների բազմությունների մշակման և մեկնաբանման համար, որը հնարավորություն կտա շրջանավարտներին որոշակի ինքնավարությամբ նպաստել տվյալների վրա հիմնված որոշումների կայացմանը բազմազան մասնագիտական միջավայրերում:
3. Educational outcomes of the programme
Այս ծրագրի ավարտին ուսանողն ունակ կլինի․
- Մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
- ներկայացնել տարբեր մաթեմատիկական ուղղությունների հիմնական սկզբունքները տվյալների գիտության ոլորտում տարբեր խնդիրների լուծման համար,
- ցույց տալ հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության հիմնական տեսությունների և սկզբունքների գիտելիքներն ու ըմբռնումը՝ կիրառելով դրանք լայն համատեքստերում,
- բացատրել ծրագրային համակարգերի կառուցման հիմնարար սկզբունքները մոդելավորման կողմնորոշմամբ՝ տվյալների վերլուծության համար հայտնի դեպքերում,
- կիրառել հավանականային և վիճակագրական մեթոդներ՝ գիտական և կիրառական համատեքստերում խնդիրների լուծման համար՝ ցուցադրելով վերլուծական հմտություններ,
- գնահատել վիճակագրական և մեքենայական ուսուցման մեթոդները տարբեր մասնագիտական ոլորտներում տվյալների վերլուծության, մշակման և որոշումների կայացման համար բացահայտելով հիմնական ուժեղ և թույլ կողմերը,
- վերլուծել և մեկնաբանել հավանականային և վիճակագրական մոդելները բազմազան գիտական կիրառություններում՝ ցույց տալով դրանց սահմանափակումները լայն համատեքստերում,
- ցույց տալ էթիկական սկզբունքների և իրավական շրջանակների իմացությունը տվյալների հավաքագրման, վերլուծության և օգտագործման համար՝ կիրառելով դրանք կիրառական վիճակագրության և տվյալագիտության վստահելի գործելակերպն ապահովելու համար,
- Գործնական մասնագիտական կարողություններ
- կիրառել մաթեմատիկական մեթոդներ բազմազան, բայց կանխատեսելի համատեքստերում մասնագիտական խնդիրներ լուծելու համար՝ ցուցադրելով խնդիրներ լուծելու հմտություններ,
- կառուցել հիմնական վիճակագրական մոդելներ տարբեր ոլորտների մարտահրավերների համար, վերլուծել տվյալների բազմություններ և որոշակի նորարարությամբ կատարել եզրակացություններ՝ հիմնված ապացույցների վրա,
- օգտագործելով ծրագրավորման գործիքներ մշակել ալգորիթմներ՝ որոշակի խնդիրներ լուծելու համար, կառավարելով նախագծի տարրերը ուղղորդվող ինքնավարությամբ,
- օգտագործել մաթեմատիկական ծրագրավորման փաթեթներ (օրինակ՝ Python, R-ծրագրավորում)՝ կառուցվածքային սցենարներում տեսական և կիրառական խնդիրներ լուծելու համար,
- կիրառել մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդները տնտեսական խնդիրների համար՝ ստանձնելով պատասխանատվություն հայտնի տնտեսական համատեքստերում որոշումների կայացման համար,
- մշակել և ներդնել տվյալների վիզուալիզացիայի մեթոդներ՝ օգտագործելով ծրագրավորման գործիքներ մասնագիտական զեկույցներում և ներկայացումներում վիճակագրական արդյունքները արդյունավետորեն ներկայացնելու համար,
- Ընդհանրական (փոխանցելի) կարողություններ
- մուտք գործել տարբեր աղբյուրներ և գնահատել դրանք՝ լայն համատեքստերում առաջադրանքների համար անհրաժեշտ տեղեկատվություն ստանալու նպատակով,
- կազմակերպել, վերլուծել և սինթեզել մասնագիտական տեղեկատվությունը՝ հայտնի միջավայրում հիմնավորված եզրակացություններ անելու համար,
- մշակել տվյալներ, որոշակի ինքնուրույնությամբ կայացնել որոշումներ, մասնակցել քննարկումներին, պաշտպանել փաստարկները և արդյունավետորեն ներկայացնել արդյունքները,
- հաղորդակցվել մասնագիտական համայնքի հետ գրավոր և բանավոր՝ մայրենի և օտար լեզուներով։
4. Assessment methods
Գնահատումը ներառում է հետևյալ բաղադիչները.
1. դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) ենթաբաժինների յուրացման գնահատում կիսամյակի ընթացքում (2 ընթացիկ քննություն),
2. դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) առանձին թեմաների ընթացիկ ստուգումներ կիսամյակի ընթացքում,
3. ծրագրով նախատեսված ինքնուրույն առաջադրանքների կատարման և յուրացման ստուգում և գնահատում կիսամյակի ընթացքում (ինքնուրույն աշխատանք),
4. ծրագրով նախատեսված ինքնուրույն և/կամ խմբային հետազոտական աշխատանքի կատարման գնահատում կիսամյակի ընթացքում (հետազոտական աշխատանք, որը փոխարինում է ընթացիկ քննություններից որևէ մեկին),
5. դասընթացին մասնակցության գնահատում (մասնակցություն),
6. ամբողջ դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) եզրափակիչ գնահատում քննաշրջանում, որը ենթադրում է դասընթացի համար սահմանված կրթական վերջնարդյունքների ձեռքբերման մակարդակի գնահատում։
Դասընթացները, ըստ գնահատման ձևի, բաժանվում են 4 խմբի՝ եզրափակիչ գնահատումով, առանց եզրափակիչ գնահատման,առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման և ստուգարքային:
1. դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) ենթաբաժինների յուրացման գնահատում կիսամյակի ընթացքում (2 ընթացիկ քննություն),
2. դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) առանձին թեմաների ընթացիկ ստուգումներ կիսամյակի ընթացքում,
3. ծրագրով նախատեսված ինքնուրույն առաջադրանքների կատարման և յուրացման ստուգում և գնահատում կիսամյակի ընթացքում (ինքնուրույն աշխատանք),
4. ծրագրով նախատեսված ինքնուրույն և/կամ խմբային հետազոտական աշխատանքի կատարման գնահատում կիսամյակի ընթացքում (հետազոտական աշխատանք, որը փոխարինում է ընթացիկ քննություններից որևէ մեկին),
5. դասընթացին մասնակցության գնահատում (մասնակցություն),
6. ամբողջ դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) եզրափակիչ գնահատում քննաշրջանում, որը ենթադրում է դասընթացի համար սահմանված կրթական վերջնարդյունքների ձեռքբերման մակարդակի գնահատում։
Դասընթացները, ըստ գնահատման ձևի, բաժանվում են 4 խմբի՝ եզրափակիչ գնահատումով, առանց եզրափակիչ գնահատման,առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման և ստուգարքային:
5. Graduates future career opportunities
Շրջանավարտները կարող են աշխատել
· ցանկացած բանկում, մասնավորապես ռիսկերի կառավարման բաժիններում, որպես ֆինանսական և վիճակագրական վերլուծաբաններ,
այն բոլոր հաստատություններում (պետական հիմնարկներ, առևտրական կազմակերպություններ և այլն), որոնք ունեն վերլուծական կամ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների բաժիններ։
· ցանկացած բանկում, մասնավորապես ռիսկերի կառավարման բաժիններում, որպես ֆինանսական և վիճակագրական վերլուծաբաններ,
այն բոլոր հաստատություններում (պետական հիմնարկներ, առևտրական կազմակերպություններ և այլն), որոնք ունեն վերլուծական կամ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների բաժիններ։
6. Resources and forms to support learning
Տպագիր, էլեկտրոնային, համացանցային գրականություն, համակարգչային սենյակներ։
7. Educational standards or programme benchmarks used for programme development
1. ՀՀ որակավորումների ազգային շրջանակ, հաստատված ՀՀ կառավարության 2016թ., հուլիսի 7-ի N 714-Ն որոշմամբ:
2. <<Մաթեմատիկա>> որակավորումների ոլորտային շրջանակ, 2022թ.:
3. Որակավորումների եվրոպական շրջանակ, 2008թ.:
Օգտագործվել են Մոսկվայի, Սանկտ Պետերբուգի և արևմտյան առաջատար համալսարանների բակալավրիատի կիրառական վիճակագրություն և տվյալների գիտության կրթական ծրագրերը։
2. <<Մաթեմատիկա>> որակավորումների ոլորտային շրջանակ, 2022թ.:
3. Որակավորումների եվրոպական շրջանակ, 2008թ.:
Օգտագործվել են Մոսկվայի, Սանկտ Պետերբուգի և արևմտյան առաջատար համալսարանների բակալավրիատի կիրառական վիճակագրություն և տվյալների գիտության կրթական ծրագրերը։
8. Requirements for the academic staff
1.Ընդհանրական կարողություններ
Դասավանդման/մանկավարժական
·դասընթացի աշխատանքային ծրագիր (օրացուցային պլան) կազմելու հմտություն,
·դասավանդման ինտերակտիվ մեթոդների իմացություն, ակտիվ ուսուցման տեխնիկաների կիրառման կարողություն:
Հետազոտական
·տարաբնույթ գիտական աղբյուրների հետ աշխատելու, ինչպես նաև համացանցային տեղեկատվական ռեսուրսներից օգտվելու հմտություն,
·ուսանողական հետազոտական խումբ ղեկավարելու կարողություն:
Հաղորդակցման
·լսարանի հետ բանավոր հաղորդակցվելու հմտություն,
·հետազոտության արդյունքները գրավոր շարադրելու կարողություն,
·մասնագիտական օտար լեզվի իմացություն
ՏՀՏ կիրառություն
·բազային համակարգչային (MS Office փաթեթի ազատ տիրապետում՝ Word, Excel, Power-Point) հմտություններ,
·լուսացուցադրություններ պատրաստելու և ներկայացնելու հմտություններ
Այլ կարողություններ
·մասնագիտական էթիկայի նորմերի պահպանում,
·անհրաժեշտ ռեսուրսները գնահատելու և ծրագրերը արդյունավետորեն իրականացնելու կարողություն,
·ժամանակային ռեսուրսների պլանավորման և կառավարման կարողություն:
2.Մասնագիտական կարողություններ
·Վիճակագրության բակալավրական ծրագրի մասնագիտական առարկաների տիրապետում
·Դասավանդվող մոդուլի կատարյալ իմացություն
·Դասավանդվող մոդուլի հարակից մոդուլների հիմնական գաղափարների տիրապետում
·Դասընթացում հետազոտական բաղադրիչ ներառելու կարողություն
·Ավարտական աշխատանք ղեկավարելու կարողություն
3.Ընդհանուր պահանջներ
Գիտական աստիճան
·գիտական աստիճան կամ մագիստրոսի աստիճան վիճակագրության կամ հարակից բնագավառում,
·վերջին 5 տարում առնվազն 2 գիտական և/կամ մեթոդական հրատարակությունների առկայություն,
·վերջին 5 տարում մասնակցություն գիտաժողովների և/կամ աշխատաժողովների։
Մանկավարժական փորձ
·վերջին 5 տարվա ընթացքում մասնակցություն տեղական կամ միջազգային վերապատրաստումների և/կամ մասնագիտական որակավորման բարձրացման դասընթացների,
Այլ պահանջներ
·ԵՊՀ բարևավարքության կանոնագրքի դրույքների պահպանում,
·ուսանողական հարցման արդյունքներով ստացված գնահատականների միջինը՝ առնվազն 4,0 (գործող դասախոսների համար)։
Դասավանդման/մանկավարժական
·դասընթացի աշխատանքային ծրագիր (օրացուցային պլան) կազմելու հմտություն,
·դասավանդման ինտերակտիվ մեթոդների իմացություն, ակտիվ ուսուցման տեխնիկաների կիրառման կարողություն:
Հետազոտական
·տարաբնույթ գիտական աղբյուրների հետ աշխատելու, ինչպես նաև համացանցային տեղեկատվական ռեսուրսներից օգտվելու հմտություն,
·ուսանողական հետազոտական խումբ ղեկավարելու կարողություն:
Հաղորդակցման
·լսարանի հետ բանավոր հաղորդակցվելու հմտություն,
·հետազոտության արդյունքները գրավոր շարադրելու կարողություն,
·մասնագիտական օտար լեզվի իմացություն
ՏՀՏ կիրառություն
·բազային համակարգչային (MS Office փաթեթի ազատ տիրապետում՝ Word, Excel, Power-Point) հմտություններ,
·լուսացուցադրություններ պատրաստելու և ներկայացնելու հմտություններ
Այլ կարողություններ
·մասնագիտական էթիկայի նորմերի պահպանում,
·անհրաժեշտ ռեսուրսները գնահատելու և ծրագրերը արդյունավետորեն իրականացնելու կարողություն,
·ժամանակային ռեսուրսների պլանավորման և կառավարման կարողություն:
2.Մասնագիտական կարողություններ
·Վիճակագրության բակալավրական ծրագրի մասնագիտական առարկաների տիրապետում
·Դասավանդվող մոդուլի կատարյալ իմացություն
·Դասավանդվող մոդուլի հարակից մոդուլների հիմնական գաղափարների տիրապետում
·Դասընթացում հետազոտական բաղադրիչ ներառելու կարողություն
·Ավարտական աշխատանք ղեկավարելու կարողություն
3.Ընդհանուր պահանջներ
Գիտական աստիճան
·գիտական աստիճան կամ մագիստրոսի աստիճան վիճակագրության կամ հարակից բնագավառում,
·վերջին 5 տարում առնվազն 2 գիտական և/կամ մեթոդական հրատարակությունների առկայություն,
·վերջին 5 տարում մասնակցություն գիտաժողովների և/կամ աշխատաժողովների։
Մանկավարժական փորձ
·վերջին 5 տարվա ընթացքում մասնակցություն տեղական կամ միջազգային վերապատրաստումների և/կամ մասնագիտական որակավորման բարձրացման դասընթացների,
Այլ պահանջներ
·ԵՊՀ բարևավարքության կանոնագրքի դրույքների պահպանում,
·ուսանողական հարցման արդյունքներով ստացված գնահատականների միջինը՝ առնվազն 4,0 (գործող դասախոսների համար)։
9. Additional information about the programme
Հայաստանի ոչ մի բարձրագույն հաստատությունում չի դասավանդվում կիրառական վիճակագրությանը վերաբերող ծրագիր: Նմանատիպ այլ ծրագրեր գործում են միայն մագիստրոսի կրթական աստիճանում։
