Type:
Master
Speciality:
055101.03.7 - Ֆիզիկա
Specialisation:
055101.03.7 - Տեսական ֆիզիկա
Qualification awarded:
Ֆիզիկայի մագիստրոս
Programme academic year:
2025/2026
Mode of study:
Full time
Language of study:
Հայերեն
1. Admission criteria/requirements
Ծրագրի դիմորդը պետք է ունենա բակալավրի կամ դրան համարժեք որակավորում.
· տվյալ մասնագիտությամբ բակալավրի կամ համարժեք որակավորում ունեցող դիմորդների ընդունելությունը կատարվում է մրցութային հիմունքներով՝ նախորդ ուսումնառության ընթացքում ցուցաբերած առաջադիմության արդյունքների հիման վրա,
· այլ մասնագիտությամբ բակալավրի կամ համարժեք որակավորում ունեցող դիմորդների ընդունելությունը կատարվում է մրցութային հիմունքներով՝ տվյալ մասնագիտության բակալավրի ամփոփիչ ատեստավորման քննական ծրագրին համապատասխան անցկացված քննությունների արդյունքների հիման վրա։
Ընդունելությունը կատարվում Երևանի պետական համալսարանի մագիստրատուրայի ընդունելության կանոնակարգի համաձայն։
· տվյալ մասնագիտությամբ բակալավրի կամ համարժեք որակավորում ունեցող դիմորդների ընդունելությունը կատարվում է մրցութային հիմունքներով՝ նախորդ ուսումնառության ընթացքում ցուցաբերած առաջադիմության արդյունքների հիման վրա,
· այլ մասնագիտությամբ բակալավրի կամ համարժեք որակավորում ունեցող դիմորդների ընդունելությունը կատարվում է մրցութային հիմունքներով՝ տվյալ մասնագիտության բակալավրի ամփոփիչ ատեստավորման քննական ծրագրին համապատասխան անցկացված քննությունների արդյունքների հիման վրա։
Ընդունելությունը կատարվում Երևանի պետական համալսարանի մագիստրատուրայի ընդունելության կանոնակարգի համաձայն։
2. Programme Objectives
Ծրագրի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել.
· արդի ֆիզիկայի հիմնարար տեսությունների վերաբերյալ խոր մասնագիտական գիտելիք և իմացություն,
· փորձարարական հետազոտությունների արդյունքները մշակելու, դրանք տեսական հետազոտությունների կամ մոդելային հաշվարկների արդյունքների հետ համեմատելու կարողություն,
· մոդելավորման արդյունքների հիման վրա կանխատեսումներ կատարելու և հետագա աշխատանքների արդյունավետ կազմակերպման որոշումներ կայացնելու կարողություն,
· գիտական, գիտամեթոդական, գիտամանկավարժական աշխատանքներ, ինչպես նաև ԲՈՒՀ-երի ուսումնական ծրագրերով մանկավարժական աշխատանք կատարելու ունակություն,
ուսումնառությունը շարունակելու համար (ասպիրանտուրայի մակարդակ) մասնագիտական իմացությունը կիրառելու ունակություն։
· արդի ֆիզիկայի հիմնարար տեսությունների վերաբերյալ խոր մասնագիտական գիտելիք և իմացություն,
· փորձարարական հետազոտությունների արդյունքները մշակելու, դրանք տեսական հետազոտությունների կամ մոդելային հաշվարկների արդյունքների հետ համեմատելու կարողություն,
· մոդելավորման արդյունքների հիման վրա կանխատեսումներ կատարելու և հետագա աշխատանքների արդյունավետ կազմակերպման որոշումներ կայացնելու կարողություն,
· գիտական, գիտամեթոդական, գիտամանկավարժական աշխատանքներ, ինչպես նաև ԲՈՒՀ-երի ուսումնական ծրագրերով մանկավարժական աշխատանք կատարելու ունակություն,
ուսումնառությունը շարունակելու համար (ասպիրանտուրայի մակարդակ) մասնագիտական իմացությունը կիրառելու ունակություն։
3. Educational outcomes of the programme
Այս ծրագրի ավարտին ուսանողն ունակ կլինի․
- Մասնագիտական գիտելիք և իմացություն
- արդի ֆիզիկայի, դրանում կիրառվող մաթեմատիկական ապարատի և արդի տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և դրանց կիրառման եղանակների խոր իմացություն,
- խոր մասնագիտական գիտելիքներ ֆիզիկայի հիմնական սկզբունքների և տեսությունների վերլուծության, փորձարարական հետազոտությունների պլանավորման, մոդելավորման և իրականացման գործընթացների առանձնահատկությունների վերաբերյալ,
- արդի ֆիզիկայի կարևոր ուղղությունների և հանգուցային հիմնախնդիրների իմացություն,
- արդի ֆիզիկայի հայտնի տեսությունների կիրառման ոլորտների և տեխնոլոգիական իրականացման հնարավորությունների իմացություն,
- դասավանդման ժամանակակից մեթոդների իմացություն,
- ֆիզիկայում օգտագործվող հիմնական ծրագրային փաթեթների կիրառամբ մասնագիտական ծրագրեր կազմելու, ինչպես նաև առկա համակարգչային ծրագրերը փոփոխելու և նոր ծրագրեր գրելու կարողություն,
- տարբեր գիտակրթական ծրագրեր և առաջարկներ ներկայացնելու և իրականացնելու ունակություն, գիտական զեկույցի, թեզիսի, հոդվածի, հաշվետվության մշակման, պատրաստման և ներկայացման եղանակների իմացություն,
- Գործնական մասնագիտական կարողություններ
- կիրառել գիտելիքը և իմացությունը, մասնագիտական և/կամ հարակից ոլորտների հիմնարար սկզբունքները և առաջավոր մեթոդները` նոր և անծանոթ իրադրություններում տեսական ու գործնական բարդ խնդիրներ լուծելու, հետազոտական գործունեություն իրականացնելու համար,
- կողմնորոշվել ֆիզիկայի արդի և հանգուցային նշանակություն ունեցող խնդիրներում, դրանց լուծման արդյունավետ մեթոդների ընտրության և լուծման հարցերում, Բ3 ներգրավվել դասավանդման պրոցեսում, կողմնորոշվել ֆիզիկայի արդի և հանգուցային նշանակություն ունեցող խնդիրներում, դրանց լուծման արդյունավետ մեթոդների ընտրության և լուծման հարցերում, Բ3 ներգրավվել դասավանդման պրոցեսում,
- մասնագիտական գործունեության ընթացքում բազմակողմանիորեն գնահատել առաջացած խնդիրները, դրանց լուծման արդյունավետ տարբերակները և ընտրել համապատասխան միջոցները,
- կիրառել մասնագիտական գործունեության ընթացքում գիտելիքը և հմտությունները, դրանք կատարելագործել, մշակել նոր ձևեր և ու մեթոդներ, ստեղծել տվյալների մասնագիտական բազաներ,
- կիրառել ՏՀՏ-ները մասնագիտական և/կամ միջմասնագիտական ոլորտներում նոր ու բարդ խնդիրներ լուծելու և հետազոտություններ կատարելու նպատակով,
- կատարել մասնագիտական հետազոտություններ՝ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և իր մշակած ծրագրային բազաների ու փաթեթների արդյունավետ օգտագործմամբ վերլուծել և գնահատել մասնագիտական և/կամ միջմասնագիտական ոլորտներին առընչվող քանակական ու որակական տվյալները՝ ոչ ամբողջական կամ սահմանափակ տեղեկատվության պայմաններում եզրահանգումներ անելու կամ որոշումներ կայացնելու նպատակով,
- կատարել մասնագիտական հետազոտություններ՝ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և իր մշակած ծրագրային բազաների ու փաթեթների արդյունավետ օգտագործմամբ վերլուծել և գնահատել մասնագիտական և/կամ միջմասնագիտական ոլորտներին առընչվող քանակական ու որակական տվյալները՝ ոչ ամբողջական կամ սահմանափակ տեղեկատվության պայմաններում եզրահանգումներ անելու կամ որոշումներ կայացնելու նպատակով։
- Ընդհանրական (փոխանցելի) կարողություններ
- հետազոտել մասնագիտական ոլորտի հիմնախնդիրները և առաջարկել նորարարական ու ստեղծագործական լուծումներ, ինչպես նաև առաջադրել ոլորտի գիտելիքի և պրակտիկայի ընդլայնմանը միտված արդիական գաղափարներ ու տեսակետներ,
- պատշաճորեն ձևակերպել գիտական հոդվածները, ռեֆերատները, ելույթները, թեզերը, հաշվետվությունները,
- օգտվել տեղեկատվության տարատեսակ աղբյուրներից (համացանց, էլեկտրոնային գրադարաններ, գիտական հոդվածներ, հաշվետվություններ),
- վերլուծել առկա խնդիրները, ինքնուրույն առաջարկել նոր խնդիրներ և գնահատել դրանց լուծման համար անհրաժեշտ ռեսուրսները,
- խորությամբ գնահատել ֆիզիկայի բնագավառում գիտելիքի զարգացման դինամիկ բնույթը և արժևորել ֆիզիկայի տարբեր ոլորտների դերը գիտատեխնիկական առաջընթացում,
- ծավալել գիտական, դասախոսական ու նորարարական արդյունավետ գործունեություն։
4. Assessment methods
ԵՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետի կրեդիտային համակարգով ուսումնառության ուղեցույց և դասընթացների տեղեկագիրք, Երևան, 2017 թ., էջ.9: Տվյալ ծրագրի սահմանում ուսանողը իր ստացած գիտելիքները ներկայացնում է քննության կամ ստուգարքի ժամանակ:
1. Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի համար
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում։ Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
2. Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի համար
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։ 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, 1-ին ընթացիկը՝ 5 միավոր առավելագույն արժեքով, 2-րդը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է համապատասխանաբար 5 և 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում։ Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
3.Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի համար
Նախատեսված է 1 եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում։ Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
4.Ստուգարք
Անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով`անցած նյութի հիման վրա:
1. Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի համար
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ յուրաքանչյուրը, առավելագույնը 4 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 2 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։
2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է: Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 8 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում։ Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
2. Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի համար
Նախատեսված են 2 ընթացիկ քննություններ՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։ 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, 1-ին ընթացիկը՝ 5 միավոր առավելագույն արժեքով, 2-րդը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է համապատասխանաբար 5 և 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում։ Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
3.Առանց ընթացիկ քննությունների գնահատման դասընթացի համար
Նախատեսված է 1 եզրափակիչ քննություն՝ առավելագույնը 9 միավոր, ընթացիկ ստուգումներ՝ առավելագույնը 5 միավոր, ինքնուրույն աշխատանք՝ առավելագույնը 4 միավոր, մասնակցություն՝ առավելագույնը 2 միավոր։ Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է, 9 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, յուրաքանչյուրը` 3 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:
Ընթացիկ ստուգումների և ինքնուրույն աշխատանքի ձևաչափը որոշում է դասախոսը՝ դասընթացի պլանում զետեղելով և տեղեկացնում է ուսանողներին կիսամյակի սկզբում։ Մասնակցությունը գնահատվում է ըստ սանդղակի։
4.Ստուգարք
Անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով`անցած նյութի հիման վրա:
5. Graduates future career opportunities
“Տեսական ֆիզիկա” ծրագրի շրջանավարտները կարող են անցնել աշխատանքի կազմակերպություններում ու ձեռնարկություններում և գրավել հետևյալ պաշտոններ՝
ա) Հիմնարար և կիրառական հետազոտություններ իրականացնող ինստիտուտներում
· տեսական հետազոտություններ կատարող գիտաշխատող (կրտսեր, ավագ և այլն)
· ֆիզիկական պրոցեսների մոդելավորման ոլորտում հետազոտություններ կատարող (կրտսեր, ավագ և այլն)
· փորձարարական հետազոտությունների արդյունքների մշակմամբ զբաղվող գիտաշխատող, տեսաբան-վերլուծաբան
· որոշակի ուղղվածությամբ հետազոտական թեմատիկ ծրագրեր իրականացնող ստորաբաժանումների գիտաշխատող
բ) Մասնագետների պատրաստման բնագավառում, Ֆիզիկայի ստորաբաժումներ,
· ավագ լաբորանտ
· կրտսեր գիտաշխատող
· դասախոս, ասիստենտ
· ավագ դպրոցներում՝ դասախոս մասնագիտական կողմնորոշման խորհրդատու
Ծրագրի շրջանավարտների հնարավոր աշխատատեղերն են ՝
· ՀՀ ԳԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտը,
· Ալիխանյանի անվան ազգային լաբորատորիան,
· ՀՀ ԳԱ ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտը,
· Բյուրականի աստղադիտարանը,
· Ռուս-Հայկական (Սլավոնական) պետական համալսարանը,
· Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների կազմակերպությունները,
· Դուբնայի (ՌԴ) միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտը (ՄԻՄՀ),
· Տրիեստի տեսական ֆիզիկայի ինստիտուտը (Իտալիա),
· Հայդելբերգի (Գերմանիա) համալսարանը,
· Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարանը,
· Հիմնարար և կիրառական հետազոտություններ իրականացնող պետական և մասնավոր այլ ձեռնարկություններ,
· Բնական գիտությունների ուղղվածությամբ ավագ դպրոցներ:
Ծրագրի շրջանավարտները կարող են շարունակել ուսումն ասպիրանտուրայում:
ա) Հիմնարար և կիրառական հետազոտություններ իրականացնող ինստիտուտներում
· տեսական հետազոտություններ կատարող գիտաշխատող (կրտսեր, ավագ և այլն)
· ֆիզիկական պրոցեսների մոդելավորման ոլորտում հետազոտություններ կատարող (կրտսեր, ավագ և այլն)
· փորձարարական հետազոտությունների արդյունքների մշակմամբ զբաղվող գիտաշխատող, տեսաբան-վերլուծաբան
· որոշակի ուղղվածությամբ հետազոտական թեմատիկ ծրագրեր իրականացնող ստորաբաժանումների գիտաշխատող
բ) Մասնագետների պատրաստման բնագավառում, Ֆիզիկայի ստորաբաժումներ,
· ավագ լաբորանտ
· կրտսեր գիտաշխատող
· դասախոս, ասիստենտ
· ավագ դպրոցներում՝ դասախոս մասնագիտական կողմնորոշման խորհրդատու
Ծրագրի շրջանավարտների հնարավոր աշխատատեղերն են ՝
· ՀՀ ԳԱ ֆիզիկական հետազոտությունների ինստիտուտը,
· Ալիխանյանի անվան ազգային լաբորատորիան,
· ՀՀ ԳԱ ֆիզիկայի կիրառական պրոբլեմների ինստիտուտը,
· Բյուրականի աստղադիտարանը,
· Ռուս-Հայկական (Սլավոնական) պետական համալսարանը,
· Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների կազմակերպությունները,
· Դուբնայի (ՌԴ) միջուկային հետազոտությունների միացյալ ինստիտուտը (ՄԻՄՀ),
· Տրիեստի տեսական ֆիզիկայի ինստիտուտը (Իտալիա),
· Հայդելբերգի (Գերմանիա) համալսարանը,
· Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարանը,
· Հիմնարար և կիրառական հետազոտություններ իրականացնող պետական և մասնավոր այլ ձեռնարկություններ,
· Բնական գիտությունների ուղղվածությամբ ավագ դպրոցներ:
Ծրագրի շրջանավարտները կարող են շարունակել ուսումն ասպիրանտուրայում:
6. Resources and forms to support learning
Ուսումնառության գործընթացում օգտագործվում են հետևյալ օժանդակ ռեսուրսներ.
· Ուսումնա-հետազոտական,
Էլեկտրոնային:
· Ուսումնա-հետազոտական,
Էլեկտրոնային:
7. Educational standards or programme benchmarks used for programme development
Որպես ազգային և միջազգային չափորոշիչներ տվյալ մասնագիտության համար օգտագորրծվել են՝
· Պետական կրթական չափորոշիչ «Տեսական ֆիզիկա» մասնագիտությամբ,
· «ԵՊՀ կրթական ծրագրերի մշակման մեթոդական ուղենիշներ», Երևան, 2016,
· Մ. Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի ուսումնառության ծրագիր (ՌԴ),
· Մոսկվայի ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտի ուսումնառության ծրագիր (ՌԴ),
Եվրոպական և ամերիկյան համալսարանների տեսական ֆիզիկայի ուղղվածության ծրագրեր։
· Պետական կրթական չափորոշիչ «Տեսական ֆիզիկա» մասնագիտությամբ,
· «ԵՊՀ կրթական ծրագրերի մշակման մեթոդական ուղենիշներ», Երևան, 2016,
· Մ. Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի ուսումնառության ծրագիր (ՌԴ),
· Մոսկվայի ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտի ուսումնառության ծրագիր (ՌԴ),
Եվրոպական և ամերիկյան համալսարանների տեսական ֆիզիկայի ուղղվածության ծրագրեր։
8. Requirements for the academic staff
Գիտական աստիճան
· Գիտական աստիճան կամ կոչում ֆիզիկա կամ հարակից մասնագիտությունների բնագավառում
· Վերջին հինգ տարվա ընթացքում 3 գիտական կամ մեթոդական հրատարակությունների առկայություն
· Վերջին 5 տարվա ընթացքում առնվազն մեկ մասնակցություն գիտաժողովում կամ աշխատանքային սեմինարում
Մանկավարժական փորձ
· Մասնագիտական դասընթացների դասավանդման փորձ կամ վերապատրատումներ իրականացնելու առնվազն երկու տարվա փորձ
· Վերջին հինգ տարվա ընթացքում որակավորման դաընթացների մասնակցություն
Այլ պահանջներ
· Դասավանդվող դասընթացների առնվազն 50%-ի առցանց նյութերի առկայություն
Ուսանողական հարցման արդյունքներով ստացված գնահատականների միջինը՝ առնվազն 3.5 (գործող դասախոսների համար)
· Գիտական աստիճան կամ կոչում ֆիզիկա կամ հարակից մասնագիտությունների բնագավառում
· Վերջին հինգ տարվա ընթացքում 3 գիտական կամ մեթոդական հրատարակությունների առկայություն
· Վերջին 5 տարվա ընթացքում առնվազն մեկ մասնակցություն գիտաժողովում կամ աշխատանքային սեմինարում
Մանկավարժական փորձ
· Մասնագիտական դասընթացների դասավանդման փորձ կամ վերապատրատումներ իրականացնելու առնվազն երկու տարվա փորձ
· Վերջին հինգ տարվա ընթացքում որակավորման դաընթացների մասնակցություն
Այլ պահանջներ
· Դասավանդվող դասընթացների առնվազն 50%-ի առցանց նյութերի առկայություն
Ուսանողական հարցման արդյունքներով ստացված գնահատականների միջինը՝ առնվազն 3.5 (գործող դասախոսների համար)