«ՄԵԾԱՊԵՍ ԱՐԺԵՎՈՐՈՒՄ ԵՄ ՇԱՐՈՒՆԱԿԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆԸ, ԵՎ ԵԹԵ ՄԵՆՔ ԿԱՐՈՂԱՆԱՆՔ ՈՒՍԱՆՈՂՆԵՐԻՆ ԱՅԴ ՈՒՂՈՒ ՎՐԱ ԴՆԵԼ, ՄԵՐ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿԱՐԵԼԻ Է ՀԱՋՈՂՎԱԾ ՀԱՄԱՐԵԼ». ԼԻԼԻԹ ՍԱՐԳՍՅԱՆ

- Տիկի՛ն Սարգսյան, ինչո՞ւ և ինչպե՞ս որոշեցիք դառնալ լեզվաբան:

- Լեզվաբանության նկատմամբ հետաքրքրությունն ի հայտ է եկել դեռևս դպրոցում, երբ ԽՍՀՄ-ի փլուզման ժամանակաշրջանում կրոնի վերաբերյալ դասընթաց ունեցանք, և ինձ տպավորեց «Ի սկզբանէ էր Բանն» արտահայտությունը, որտեղ բանը (բառը) բացատրվեց որպես գերբնական զորության արտացոլում:

Շատ ավելի խորը հետաքրքրություն լեզվաբանության նկատմամբ առաջացել է ուսանողական տարիներին,  երբ մի անգամ մեզ համար դասախոսությամբ հանդես եկավ ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյանը, որը տարիներ հետո՝ իմ թեկնածուական  ատենախոսության համար կատարվող հետազոտությունների ժամանակ, իր անգնահատելի մասնակցությունն ունեցավ:

- Դուք ինչպե՞ս կսահմանեք Ձեր մասնագիտությունը։

- Լեզվաբանությունը գիտություն է, որի ուսումնասիրման կարևորագույն առարկան, ըստ պրոֆեսոր Լ. Զուբկովայի, «լեզվի համակարգում նշանի սկզբունքն է»: Այդ սկզբունքի բացահայտումը նույնքան կարևոր է, որքան տիեզերաբանական կամ մարդաբանական բնույթի հարցերի ուսումնասիրությունը:

21-րդ դարում տիպաբանական և համեմատական լեզվաբանությանը զուգընթաց՝ հետաքրքրություն են առաջացնում այնպիսի ճյուղեր, ինչպիսիք են հոգելեզվաբանությունը, նյարդալեզվաբանությունը: Երբ սկսեցի համագործակցել տարբեր կազմակերպությունների հետ, հասկացա, որ կարճ ժամանակահատվածում կոնկրետ արդյունքների հասնելու համար անհրաժեշտ են հոգելեզվաբանական և նյարդալեզվաբանական գիտելիքներ:

- Տիկի՛ն Սարգսյան, ինչո՞ւ եք որոշել զբաղվել մանկավարժությամբ։  Երբվանի՞ց եք դասավանդում:

- Դասավանդելու ցանկությունը դեռ մանկուց է ձևավորվել: Մայրիկս դպրոցում իմ ուսուցչուհին է եղել, պապիկս էլ, որը Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից էր, նույնպես դպրոցում է աշխատել, եղել իսկական նվիրյալ: Մայրիկիս նկատմամբ սերն ու մանկավարժության նկատմամբ հիացմունքը միահյուսվել են ու առաջացրել դասավանդելու ցանկությունը:

Մանկավարժությամբ սկսել եմ զբաղվել 1998 թվականից: Գերազանցությամբ ավարտել եմ Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան օտար լեզուների ինստիտուտը (ներկայումս՝ Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական լեզվահասարակագիտական համալսարան) և Քեմբրիջից վերադառնալուց հետո անմիջապես սկսել եմ դասավանդել ԵՊՀ-ում: Այդ ժամանակ, ի դեպ, համոզվեցի, թե որքան գրկաբաց է ԵՊՀ-ն, և հատկապես Անգլերենի թիվ 2 ամբիոնի վարիչ Ելենա Երզնկյանը, ընդունում դասավանդելու շատ մեծ ցանկություն ունեցող և, ինչու չէ, որակյալ մասնագետներին: Դասավանդելու առաջին օրվանից էլ փորձել եմ կիրառել այն լավագույնը, որը ես տեսել ու զգացել եմ իմ ուսանողական տարիներին:

- Իսկ ի՞նչն եք կարևորում դասախոս-ուսանող հարաբերություններում։

- Դասախոս-ուսանող հարաբերություններում կարևորում եմ ուսանողին ոչ միայն գիտելիք մատուցելն ու հմտությունները զարգացնելը, այլև ուսանողի մեջ պրպտելու ցանկություն արթնացնելը: Կարծում եմ, որ ակադեմիական միջավայրում ուսանողը պիտի բացահայտի իր մասնագիտական հետաքրքրությունների լայն և նեղ շրջանակը: Մեծապես արժևորում եմ շարունակական կրթությունը, և եթե մենք կարողանանք ուսանողին այդ ուղու վրա դնել, մեր առաքելությունը կարելի է հաջողված համարել:

- Ի՞նչ մեթոդներ եք կիրառում Ձեր դասախոսություններն առավել հետաքրքիր ու ընկալելի դարձնելու համար։  

- Իմ մշակած մեթոդները կիրառում եմ ոչ միայն համալսարանական գործունեության ընթացքում, այլև տարբեր լսարանների հետ աշխատելիս: Դրանք կիրառում եմ նաև կորպորատիվ միջավայրերում և կարծում եմ, որ արդյունավետ են աշխատում, քանի որ այդ մեթոդների հիմքում ընկած են մի շարք կարևորագույն տեսություններ (Ն. Չոմսկի, Ս. Կրեշեն, Լ. Վիգոտսկի, Տ. Բեյթս և այլն):

«PRINTeL ERASMUS+» ծրագրի շրջանակում էլ «Համագործակցային ակտիվ ուսումնառությունը» մոդուլով ԵՊՀ դասախոսների վերապատրաստման առաջին փուլի ավարտից հետո իրականացնում եմ «Համագործակցային ակտիվ ուսումնառությունը հեռավար ուսուցման պայմաններում» մոդուլով վերապատրաստման հաջորդ փուլը:

- Մասնակցել եք մի շարք վերապատրաստման ծրագրերի, այդ թվում՝ միջազգային։ Ինչո՞ւ են դրանք կարևոր։

- Իմ խորին համոզմամբ, վերապատրաստման ոչ օգտակար ծրագրեր չկան: Յուրաքանչյուր մասնակցությունից ես միշտ մի որևէ բան քաղել եմ:

- Տիկի՛ն Սարգսյան, ո՞րն եք համարում Ձեր գործունեության ամենակարևոր ձեռքբերումը: 

- Կարևոր ձեռքբերում եմ համարում այն համախոհների շրջանակը, որն ինձ սատարում  ու նպաստում է, որ անընդհատ ինքնակատարելագործվեմ: Իսկ ուսանողներիս դրական արձագանքները մի կողմից ոգևորում են, մյուս կողմից՝ պարտավորեցնում:

- Հիշո՞ւմ եք գիտական Ձեր առաջին աշխատանքը։ Ի՞նչ թեմայով եք ուսումնասիրություն իրականացնում հիմա։

- Գիտական առաջին աշխատանքս իրականացրել եմ ուսանողական տարիներին: Հետազոտությունս խոսակցական անգլերենի որոշ առանձնահատկությունների մասին էր: Որպես հետազոտման նյութ՝ «The Beatles» խմբի հարցազրույցների ձայնագրություններն էի ընտրել: Հիշում եմ, որ մեծ հետաքրքրությամբ էի դժվարությամբ ձեռք բերված այդ հարցազրույցները վերլուծում: Իսկ ատենախոսությունս, որը պաշտպանեցի Ռուսաստանի ժողովուրդների բարեկամության համալսարանում («РУДН») հարգարժան պրոֆեսոր Լյուդմիլա Զուբկովայի ղեկավարությամբ, վերաբերում էր հայերենում և անգլերենում բառի ձևաբանական կառուցվածքին: Այդ ուղղությամբ բազմաթիվ աշխատանքներ եմ իրականացրել և դեռ պիտի իրականացնեմ:

- Ըստ Ձեզ՝ որո՞նք են կրթության և գիտության հիմնական խնդիրներն այսօր։ Դուք ի՞նչ լուծում կառաջարկեիք։

- Կարծում եմ, որ մեր համալսարանը պետք է համագործակցի գործարար ոլորտի հետ: Մեր կողմից մատուցվող գիտելիքները, ինչպես նաև հմտությունները պիտի հաշվի առնեն աշխատանքի շուկայի առկա պահանջները: Եվ այդ համագործակցությունը կարող է մեծամասամբ դրական ազդեցություն ունենալ: Այդ դեպքում ուսանողներն աշխատանքային շուկայում առավել մրցունակ կլինեն, իսկ դասախոսները կկարողանան նրանց ճիշտ ուղղորդել՝ համադրելով գործնականը տեսականի հետ: Տեսական գիտելիքներն էլ պետք է մատուցել դասավանդման առավել արդյունավետ մեթոդների կիրառմամբ:

Ինչ վերաբերում է գիտությանը, ապա ես կարծում եմ, որ մեր երկրում գիտության ոլորտը լուրջ աջակցության կարիք ունի: Ըստ էության, Հայաստանում գիտնականները հիմնականում աշխատում են զուտ իրենց խանդավառության հաշվին:

- Ձեր խորհուրդը Ձեր գործընկերներին ու Ձեր ուսանողներին։

- Գործընկերներիս և ուսանողներիս խորհուրդ տալու փոխարեն կասեմ, թե ինչով եմ ես առաջնորդվում. շարունակական հաջողության կարևորագույն նախապայմանը շարունակական ինքնազարգացումն է:

Քնար Միսակյան