Պետության և հասարակության ակնկալիքները համալսարանից այսօր և վաղը

Կրթական համակարգը, ինչպես նաև բարձրագույն կրթությունը մշտապես ունեն վերանայման ու վերաիմաստավորման անհրաժեշտություն։ Ո՞րն է այսօր համալսարանի առաքելությունը, ի՞նչ ակնկալիքներ ունեն պետությունն ու հասարակությունը մայր բուհից, ինչպե՞ս է վերաիմաստավորվում բուհի դերակատարումը տեղեկատվական հագեցվածության դարաշրջանում, ինչպիսի՞ կրթական մոդել պետք է ունենա մեր համալսարանը։ Այս հարցերը դարձան ուսումնասիրության առարկա ֆորումի պանելային քննարկմանը, որը վարում էր ԵՊՀ տպագիր և հեռարձակվող լրատվամիջոցների ամբիոնի դասախոս, «Շանթ» հեռուստաընկերության մեկնաբան Քրիստինե Ալագուլյանը։

«Մեր շուրջը տեղի ունեցող իրադարձությունները, դրանց արագությունը, նորացող պահանջները, նորարարական փորձառությունները մեզ ստիպում են փոխել կրթության առաջնահերթությունները։ ԵՊՀ-ն չի կարող դուրս մնալ այս գործընթացից՝ դառնալով անցյալի ավանդույթի և ապագայի զարգացումների կամրջող օղակ»,- ասաց մոդերատոր Քրիստինե Ալագուլյանը՝ բանախոսներին ուղղելով հետևյալ հարցը․ «Ո՞րն է պետության համար ձևակերպված նպատակը, և ո՞րն է այն անհրաժեշտությունը, որին պետք է ծառայի համալսարանը»։

ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, որը պանելային քննարկմանը մասնակցում էր ՀՀ Կառավարության նիստից անմիջապես հետո, իր ուրախությունն արտահայտեց քննարկման առանցքային հարցին պատասխանելու հնարավորության համար։

«Մենք հաստատեցինք և Ազգային ժողով ուղարկեցինք «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» նոր օրենքը, որտեղ հստակ ձևակերպված են մեր ակնկալիքները բարձրագույն կրթությունից և գիտությունից։ Հանրային ակնկալիքը մեկն է՝ բարձրագույն կրթությունը և գիտությունը պետք է լինեն այն օղակը, որի միջոցով հանրային զարգացումը դառնում է հնարավոր»,- նշեց նախարարը։

Նա հավելեց՝ պետք է հասկանանք, թե ինչպես է այդ ակնկալիքը իրացվում հանրային և անհատի մակարդակներում։ Բարձրագույն կրթությունն ու գիտությունը յուրաքանչյուր անհատի հնարավորություն են տալիս բացահայտելու սեփական կարողությունները, զարգացնելու դրանք և հետագայում գործադրելու՝ նպաստելով անհատի ինքնիրացմանը։ Ըստ նրա՝ անհատը սոցիալական էակ է, նա գործում է հասարակության մեջ, և նրա շահերը, նպատակները, արժեքները, դիրքորոշումն ու վարքականոնը համադրվում են հանրային վարքականոնի հետ։

«Եթե մենք իսկապես ունենք այն կրթությունը և գիտությունը, որը հանրօգուտ է, ապա այն պետք է լինի շահավետ և օգտակար ինչպես անհատի, այնպես էլ հասարակության համար։ Եվ եթե ամեն ինչ ճիշտ է աշխատում,  մենք այստեղ չպետք է բախում ունենանք։ Սա նշանակում է, որ այն համակարգը, որտեղ անհատը մրցունակ է և կարողանում է իրեն իրացնել ու երջանիկ զգալ, չի հակասում լավ պետություն և զարգացած հասարակություն ունենալու նպատակին»,- ընդգծեց Ժաննա Անդրեասյանը։ 

ՀՀ գլխավոր դատախազ Աննա Վարդապետյանը նշեց, որ այսօր հրատապ անհրաժեշտություն կա փոխելու գիտելիքի մատուցման ձևաչափը։ 

«Ես սա չեմ ասում որպես մարդ, որն ուղղակի դրա սպառողն է, այլ որպես մարդ, որն իր գիտակից կյանքի մեծ մասը նվիրել է բուհում կրթությանը։ Պետք է հիշողության վրա հիմնված մեխանիկական գիտելիքից անցում կատարենք դեպի վերլուծական կարողություններ ձևավորող գիտելիք։ Մեխանիկական հիշողությունը, հատկապես հասարակագիտական ոլորտներում, ինչպիսին իրավագիտությունն է, շատ տարածված կրթության ձև է»,- ասաց գլխավոր դատախազը։ 

Այնուհետև նա հավելեց․ «Այժմ իմ առաջարկը և՛ որպես ԵՊՀ դասախոս, և՛ որպես իրավապահ համակարգի կառույցներից մեկի ղեկավար այն է, որ փորձենք վերլուծական միտք ձևավորել մեր ուսանողների շրջանում»։

Այս համատեքստում դատախազը կարևորեց մի նախաձեռնություն, որն իրականություն է դարձել երկու կառույցների համագործակցության արդյունքում․ Գլխավոր դատախազության վարչական շենքում բացվել է ԵՊՀ իրավաբանական լաբորատորիա։

Խոսելով բարձրագույն կրթությունից ունեցած ակնկալիքներից՝ ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանն ընդգծեց, որ մայր բուհը պետք է լինի առաջատարը բարձրագույն կրթական համակարգում, որակյալ կարդրեր պատրաստելու և տնտեսությանը մատակարարելու հարցում։  

«Եթե մենք խոսում ենք արդյունաբերության զարգացման, տեխնոլոգիական ոլորտում առաջանցիկ հաջողություններ ունենալու մասին, կարևոր է արձանագրել, որ միայն որակյալ ենթակառուցվածքները, սարքավորումները, արտադրական կարողությունները բավարար չեն․ այստեղ առանցքային են տարբեր ոլորտներում բարձր որակավորում ունեցող մասնագետները, իսկ ԵՊՀ-ն կարող է և պարտավոր է պատրաստել ու արդյունաբերությանը մատակարարել բարձրորակ ֆիզիկոսներ, քիմիկոսներ, մաթեմատիկոսներ, ինչը արել և անում է տասնամյակներ շարունակ»,- ասաց նախարարը և հավելեց, որ համալսարանն ինքնին շահում է, երբ կա ամուր սերտաճվածություն արդյունաբերության հետ, և հակառակը։ Նրա կարծիքով, եթե այդ երկու ոլորտները փոխկապակցված չեն, համալսարանը կղզիանում է և դժվարանում է դառնալ զարգացման համակարգի մի մասնիկ։

«Իմ կարծիքով՝ մենք մեր երազանքներում և նպատակներում արձանագրել ենք, որ համալսարանը պետք է ունենա ուժեղ գիտահետազոտական հենք։ Եվ որպես ԵՊՀ հոգաբարձուների խորհրդի անդամ կարող եմ նաև ասել, որ հենց այդ ճանապարհով էլ ընթանում ենք։ Սա նշանակում է, որ հետազոտական բաղադրիչով, ձևավորված նոր գիտելիքով և նորարարական լուծումներով մենք պիտի նպաստենք արդյունաբերության  զարգացմանը»,- ավելացրեց նա։

Քննարկման մանրամասները՝ տեսանյութում։