Skip to main content
Գլխավոր
envelope
ՀայերենРусскийEnglish

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
ՀայերենРусскийEnglish
envelope

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
  1. Գլխավոր
  2. Նորություններ
  3. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱՎՈՐՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՎԱՆԴՈՒՅԹԸ
Նոյեմբեր 30, 2020 | 15:26

ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱՎՈՐՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՎԱՆԴՈՒՅԹԸ

ԵՊՀ-ի նախաձեռնությամբ նոյեմբերի 8-ին տեղի է ունեցել ‹‹Թուրք-ադրբեջանական ագրեսիան և Արցախի անկախության պայքարը›› խորագրով միջազգային գիտաժողով, որի մասնակից հայագետ, ցեղասպանագետ, պրոֆեսոր Տեսսա Հոֆմանը հրապարակել է հոդված գերմանական հեղինակավոր «Tagesspiegel»-ում՝ անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի պատմությանն ու ներկա զարգացումներին:
2020-Nagorno-Karabakh-war

Սովորաբար երբ լրատվամիջոցները ներկայացնում են Լեռնային Ղարաբաղի պատմությունը, այն սկսում են 1988-ից՝ Խորհրդային Միության փլուզումից երեք տարի առաջ:

Այդ ժամանակ ինքնավար մարզի Գերագույն խորհուրդը Լեռնային Ղարաբաղը Խորհրդային Հայաստանին միացնելու վերաբերյալ դիմում էր ներկայացրել, որն Ադրբեջանն անմիջապես մերժել է:

Ադրբեջանն իր հերթին 1991-ին անկախություն հռչակեց Խորհրդային Միությունից, ապա դրան հետևեց Ղարաբաղի անկախության հռչակումը:

Երկուսուկես տարի անց տապալվեց Ադրբեջանի կողմից ռազմական գրավման փորձը՝ ղարաբաղահայության բուռն դիմադրության հետևանքով:

Ռուսաստանի և Ղազախստանի միջնորդությամբ ձեռք բերված զինադադարից հետո հետխորհրդային Ադրբեջանը 1994-ի մայիսին Ղարաբաղը ճանաչեց որպես բանակցային հավասար գործընկեր:

Նորագույն պատմության այս ուրվագիծը, որի մեկնաբանության նրբությունները մեծապես կախված են հեղինակների աշխարհքաղաքական տեսակետից, չափազանց կարճ է, որպեսզի թույլ տա հակամարտությանը տեղեկացված և պատմականորեն հիմնավոր գնահատական տալ:

 Այս պատմությունը պետք է սկսել ամենաուշը մեր թվարկության 11-րդ դարից:

Ռուսաստանը ճանաչեց Օսմանյան տերության տարածքային պահանջները

Հայկական թագավորության փլուզումից հետո ինքնիշխանություն այլևս գոյություն չուներ. բացառություն էին հայկական լեռնաշխարհում գտնվող Սյունիքը և Արցախի (Ղարաբաղ) արևելյան ծայրամասերը:

17-րդ դարի վերջին, երբ Իրանը ներքին և արտաքին ճգնաժամերի պատճառով թուլացավ, Արցախի հինգ հայկական իշխանությունները ստեղծեցին Խամսայի մելիքությունները, որի անկախությունը 1603 թվականին Իրանը պաշտոնապես ճանաչեց:

Երբ 1719 թվականին ապստամբությունները և աֆղանական արշավանքը ցնցեցին Պարսից Սաֆավիդների տոհմի հզորությունը, օսմանցիներն օգտագործեցին հին մրցակցի թուլությունը՝ ընդլայնելու իրենց ազդեցության ոլորտը Հարավային Կովկասում:

Ի հիասթափություն Արևելյան Վրաստանի և Հայաստանի՝ Ռուսաստանը ոչ միայն անտարբեր էր Հարավային Կովկասի քրիստոնյաների տագնապալի պայքարի նկատմամբ, այլև 1724 թ. Պոլսում պայմանագիր կնքեց, որով հաստատեց օսմանցիների հավակնություններն իրանական տարածքների, այդ թվում՝ Նախիջևանի, Գանձակի, Կապանի նկատմամբ:

Առաջացավ ռուս-թուրքական տարածքային համաձայնագրեր ձեռք բերելու ավանդույթը:

Իրանը ստիպված էր ճանաչել Ղարաբաղի բռնակցումը Ռուսական կայսրությանը Գյուլիստանի պայմանագրով, որով և ավարտեց Հարավային Կովկասում գերակայության պայքարը, և Դերբենդի, Բաքվի, Գանձակի ու Ղարաբաղի նախկինում պարսկական խանություններն անցան Ռուսաստանի տիրապետության տակ:

Երևանի ամրոցի գրավմամբ, ինչպես նաև 1828 թվականին Թուրքմենչայի պայմանագրով Երևանի ու Նախիջևանի խանությունները նույնպես անցան Ռուսաստանի տիրապետության ներքո:

Հետագայում վերջիններս միավորվեցին՝ կազմելով «Հայկական մարզ»-ը (1828-1840), որը շատ հայերի պետական-ազգային վերածննդի հույս պարգևեց:

Այնուամենայնիվ, Ղարաբաղը մնաց էթնիկ և կրոնական առումով տարասեռ Ելիզավետպոլի նահանգում:

19-րդ դարում Ռուսաստանի քաղաքականությունը Հայաստանի նկատմամբ հակասական էր:

 Ռուսաստանի հոգևորականությունը հայերին համարում էր պառակտիչ, իսկ գաղտնի ծառայությունները՝ հեղափոխական:

«Հայաստանն առանց հայերի» արտահայտությունը ստեղծեց Ռուսաստանի դեսպան և արտգործնախարար Ալեքսեյ Լոբանով-Ռոստովսկին:

1882 թվականից ի վեր Ռուսաստանի վարչական ապարատի ավելի ու ավելի կոշտ պահվածքը, Հարավային Կովկասի հաճախակի վարչական վերաբաշխումները՝ անկախ նրա աշխարհագրական և էթնիկական համատեքստից, ինչպես նաև ազգային քաղաքականությունը, որը հաճախ հիմնված էր բռնության վրա, խարխլեցին շատ հայերի վստահությունը ենթադրյալ փրկիչների հանդեպ:

Խորհրդային Ադրբեջանը՝ որպես ինքնավար մարզ

 1904-1905 և 1917 թվականներին Ռուսաստանի կայսրության ճգնաժամերը հանգեցրին առաջին «հայ-թաթարական պատերազմներին», ուղեկցվեցին հայերի ջարդերով (Բաքու, 1918, 30.000 զոհ, Շուշի, 1920, 20.000 զոհ):

Հայաստանի կարճատև հանրապետության թուլությունը (1918 թ. մայիսից մինչև 1920 թ. նոյեմբեր) և Փարիզի խաղաղության համաժողովի (1919 թ.) անտարբերությունը, որը չսահմանեց Ղարաբաղի կարգավիճակը՝ 70 տարի Ղարաբաղի ճակատագիրը թողնելով (խորհրդային) Ադրբեջանին:

Չնայած Խորհրդային Ադրբեջանի և Խորհրդային Միության քաղաքական գործիչները, այդ թվում նաև Ստալինը, բազմիցս խոստացել էին Հայաստանին Ղարաբաղի բռնակցումը 1920-ի վերջից, բայց 1921 թ. հուլիսի 5-ին այն տրվեց Խորհրդային Ադրբեջանին, թուրք քեմալականների հորդորով՝ որպես «Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ»:

Այս ինքնավար կարգավիճակը, սակայն, տարածվում էր միայն պատմական Լեռնային Ղարաբաղի 12.000 քառակուսի կիլոմետր տարածքի վրա (4.400 քառակուսի կիլոմետր), յոթ հարակից շրջանները չեն ստացել որևէ ինքնավար կարգավիճակ:

Ադրբեջանի նպատակային ահաբեկման, ձուլման, տեղահանման քաղաքականության և սոցիալ-տնտեսական անտեսման արդյունքում Հայաստանի բնակչությունը, որը 1923 թ. 94 տոկոս էր, նվազեց մինչև ընդհանուր բնակչության թվաքանակի 80.5 տոկոսի (1979 թ.):

1962 թվականից Ղարաբաղի հայերի խնդրագրերն ու հուշագրերը ԽՄԿԿ բարձրագույն մարմիններին անուշադրության մատնվեցին:

Անդրադարձ ինքնորոշման ազգային իրավունքին

Ուրեմն ինչի՞ հիմքով է տարածվում այն պնդումը, որ, ըստ միջազգային իրավունքի, Լեռնային Ղարաբաղը պատկանում է Ադրբեջանին: Այս պնդումը ներկայացնում են Ադրբեջանը, ինչպես նաև ոչ հակամարտող պետությունները՝ հաճախ ավելի լավ փաստարկված գիտելիքների դեմ:

Գիտնական, իրավաբան Օտտո Լուխտերհանդտը, օրինակ, համոզիչ հակադարձեց այս տեսակետին այն փաստարկով, որ Ղարաբաղի հայերի ազգային ինքնորոշման իրավունքն ավելի արժեքավոր է, քան ադրբեջանական ինքնիշխանության իրավունքը:

ԵԱՀԿ նախկին հատուկ բանագնաց Գյունտեր Բյեխլերն Արևելաեվրոպական ուսումնասիրությունների գերմանական ընկերության կողմից կազմակերպված տեսաբանավեճում մեկնաբանել է, որ չնայած Լեռնային Ղարաբաղը միջազգայնորեն ճանաչված չէ, բայց այս պահին ունի «փաստացի պետության բոլոր չափանիշները»։

Կարգավիճակի շնորհիվ Արցախի Հանրապետությունը պաշտպանված կլիներ բռնությունից ու հարձակումներից միջազգային իրավունքով և իրավունք կունենար ինքնապաշտպանության:

 Ադրբեջանի կրկնվող զինված հարձակումները նույնքան անօրինական կլինեին, որքան Թուրքիայի զանգվածային աջակցությունը:

Բայց ո՞վ է իրականացնում միջազգային իրավունքի խախտումներ կոնկրետ դեպքում:

Կարգավիճակի չլուծված խնդիրներ ունեցողների պայքարի պատմությունը հենց այն է, ինչ պետք է ուսումնասիրել:

Խաղաղության համաձայնագիրը, որը ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը փորձում էր պատրաստել 1994 թվականից, այսօր էլ չկա: Հայաստանը մերժեց «Մադրիդյան սկզբունքները» (2007-ից 2009 թվականներին), որոնք նախատեսում էին անվտանգության նկատառումներով 1992 թվականից հայկական զինված ուժերի կողմից վերահսկվող յոթ շրջանների և հարյուր հազարավոր ադրբեջանցի ներքին տեղահանվածների վերադարձը:

Փոխարենն ակնհայտորեն հայ պետական քաղաքական գործիչներն ապավինում էին փաստի ուժին:

Բայց նավթով հարուստ Ադրբեջանը չէր մոռացել իր տարածքային պահանջները և 2004-ից 2015 թվականներին ավելացրեց իր ռազմական տարեկան ծախսերը, ինչը զգալիորեն ավելի աղքատ Հայաստանին մղեց սպառազինությունների մրցավազքի:

Ադրբեջանին զենք էին մատակարարում ոչ միայն Թուրքիան և Իսրայելը, այլև Ռուսաստանը, որը զենք է մատակարարում նաև Հայաստանին:

Ռուսաստանի դերը Հարավային Կովկասում մնում է երկիմաստ. հայերի ենթադրյալ պաշտպանական ուժը Թուրքիայի և՛ առևտրային գործընկեր է, և՛ աշխարհառազմավարական մրցակիցը:

 Հայաստանի և Ադրբեջանի տարածքային, բնակչության և ռազմական անհամաչափությունը բնութագրվում է նաև նրանց պաշտպանող տերությունների անհավասար ներգրավվածությամբ:

Մինչ Թուրքիան տրամաբանորեն և ռազմական խորհրդատուների հետ աջակցում էր իր ադրբեջանցի «եղբայր ժողովրդին», Ռուսաստանը վեց շաբաթ սպասեց՝ տեսնելու, թե ինչպես են հայկական զինված ուժերը մաշվում ադրբեջանցիների, ջիհադականների և սիրիացի վարձկանների դեմ պայքարում:

Անի Պողոսյան

ShareFacebookTelegram

Վերջին նորություններ

Ամփոփելով կիսամյակային գործունեությունը․ տեղի ունեցավ ԵՊՀ ՈՒԳԸ ընդլայնված նիստը

06.06.2025

Մեղվի փեթակից դեպի գիտական ամբիոն. ինչպես են ԵՊՀ գիտնականները բացահայտում միկրոբիոմի գաղտնիքները

06.06.2025

ԵՊՀ-ն ընդլայնում է գործակցությունը ԶՊՄԿ-ի հետ

05.06.2025
Տեսնել բոլորը

Հայտարարություններ

Մեկնարկում է «Սովորիր Իրաքում» նախաձեռնությունը

06.04.2025 - 06.30.2025

«Էրազմուս+» միջազգային կրեդիտային շարժունության գործողություն ԵՊՀ-ի և Լոձի համալսարանի (Լեհաստան) միջև

05.26.2025 - 06.09.2025

«Էրազմուս+» միջազգային կրեդիտային շարժունության գործողություն. Բուխարեստի համալսարան, Ռումինիա

05.26.2025 - 06.01.2025
Տեսնել բոլորը

Արագ հասանելիություն

  • Ինտրանետ
  • E-learning
  • Mulberry
  • Էլ. դիմումներ
  • Հեռախոսագիրք
  • Registrar
  • Փաստաթղթեր

Footer site information

  • Հիմնական էջեր
    • Ընդունելություն
    • Կրթություն
    • Գիտություն
    • Նորություններ
  • Տեղեկատվություն
    • Հաճախ տրվող հարցեր
    • Թափուր հաստիքներ
    • Կրթական ծրագրերի որոնում
    • Դիմորդներին
    • Ուսանողներին
  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
© Երևանի պետական համալսարան 2025
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am