Skip to main content
Գլխավոր
envelope
ՀայերենРусскийEnglish

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
ՀայերենРусскийEnglish
envelope

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
  1. Գլխավոր
  2. Նորություններ
  3. Բրոնզ-երկաթեդարյան ծիսական լանդշաֆտի մոդելավորումը՝ նոր գործիքների կիրառմամբ
Դեկտեմբեր 19, 2024 | 11:51
Գիտություն
Կրթություն
Հետազոտություն

Բրոնզ-երկաթեդարյան ծիսական լանդշաֆտի մոդելավորումը՝ նոր գործիքների կիրառմամբ

ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի hնագիտության և ազգագրության ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Հայկ Ավետիսյանի ու նույն ամբիոնի դոցենտ Արտակ Գնունու գիտական խմբի հետազոտության տիրույթում է ծիսական աշխարհագրությունը: Նրանք բացահայտելու են բնական և մարդածին գործոնները՝ ծիսական շրջանի ձևավորման գործընթացում:

Պրոֆեսոր Հայկ Ավետիսյանի ղեկավարությամբ մշակված «Հայաստանի բրոնզ-երկաթեդարյան ծիսական լանդշաֆտի մոդելավորումը» վերտառությամբ հայտն արժանացել է ֆինանսավորման ԿԳՄՍՆ հայտարարած «Հասարակական գիտությունների, հայագիտության և հումանիտար գիտությունների բնագավառներում հետազոտություններ-2024» մրցույթում: 

Հետազոտությունն իրականացնող գիտական խմբի կազմում ընդգրկված են նաև ԵՊՀ հնագիտության և ազգագրության ամբիոնի ասպիրանտ Արտյոմ Անանյանը, Պատմության ֆակուլտետի հնագիտության և ազգագրության բաժնի բակալավրիատի չորրորդ կուրսի ուսանող Մխիթար Թադևոսյանը: Գիտական խմբի գործընկերն է Հալլեի Մարտին Լյութերի անվան համալսարանի թանգարանագիտության և հնագիտության ինստիտուտի պրոֆեսոր Ռենե Կունցեն:

Պատմության ֆակուլտետի hնագիտության և ազգագրության ամբիոնի դոցենտ Արտակ Գնունին ներկայացրել է հետազոտության թեմայի կարևորությունն ու ակնկալվող արդյունքը:

Սրբազան լանդշաֆտի դերը մարդկանց կյանքում

Վերջին տասնամյակներում մասնագիտական գրականության էջերում մեծ տեղ է հատկացվում «ծիսական տարածք», «ծիսական լանդշաֆտ», «պաշտամունքային վայր» հասկացություններին: Այս առումով առաջ են եկել միջգիտակարգային մոտեցումներ, և սա պատահական չէ, քանի որ ծիսական աշխարհագրությունը տարբեր մասնագիտությունների՝ փիլիսոփայության, կրոնագիտության, աշխարհագրության, մշակութաբանության, հնագիտության ուսումնասիրության տիրույթում է և առնչվում է մարդկային վարքագծային կանոններին ու ինքնության ձևավորման խնդիրներին: 

Սրբազան լանդշաֆտ են կոչվում բնական կամ բնական-մարդածին աշխարհագրական համալիրները, որոնք մարդկանց հոգևոր պահանջմունքները բավարարելու գործառույթ են կատարում: Այս համատեքստում առանձնահատուկ նշանակություն ունի լանդշաֆտային միավորների մոդելավորումը ժամանակակից քարտեզագրական թվային մեթոդներով, ինչի հիմնական նպատակը բնական լանդշաֆտում, ինչպես նաև տվյալ ժամանակաշրջանում ձևավորվող պոլիսանման բազմաֆունկցիոնալ համալիրներում այդ միավորների տեղի ու դերի բացահայտումն է: 

Արդի գործիքակազմի կիրառումը՝ լանդշաֆտի հնամշակութային իրողությունները վերակազմելու միջոց

Հետազոտող խումբն այս բնագավառում կատարել է մի շարք ուսումնասիրություններ, որոնք ներառում են պատմական Սյունիքի, Արցախի և Արագածոտնի տարածաշրջանները: Ուսումնասիրությունների ընթացքում հավաստվել և քարտեզագրվել են մի շարք հուշարձաններ, խմբի անդամների մասնակցությամբ իրականացվել են պեղումներ Արամուս, Բջնի, Կապան, Կերեն, Միրիկ, Օշական հնավայրերում: Ներկայացվող ծրագրի շրջանակում նախատեսվում է հնագիտական հետազոտության մեթոդներով իրականացնել հուշարձանների հավաստում և բնորոշում, շինարվեստի պարզաբանում, վերգետնյա նյութի հավաքագրում, չափագրում և գրչանկարում: Առկա քարտեզագրական հիմքերի ուսումնասիրություն GIS (geographic information system) մեթոդների կիրառմամբ: Կվերակազմվեն լանդշաֆտի հնաաշխարհագրական և հնամշակութային իրողություններն ու դրանց էվոլյուցիոն զարգացումը խնդրո առարկա ժամանակաշրջանում: Հետազոտությունների իրականացման ընթացքում կիրառվելու են մի շարք գործիքակազմեր, ինչպիսիք են՝ թվային քարտեզագրումը («Qgis», «Global Mapper», «ArcGis» ծրագրերով), հեռահար զոնդավորումը (remote sensing) և հուշարձանների եռաչափ թվայնացումը («Agisoft Metashape» ծրագրով)): 

Ուղիներ՝ բացահայտելու ծիսական շրջանի ձևավորումը 

Ծրագրի հիմնական նպատակներն են բացահայտել բնական և մարդածին գործոնները, որոնք նպաստում են ծիսական շրջանի ձևավորմանը, դիտարկել ծիսական շրջանի տեղն ու դերը պոլիսանման բազմաֆունկցիոնալ համալիրներում (պաշտպանական, տնտեսական շրջաններ), վեր հանել ծիսական շրջանի հիմնական հատկանշական գծերը, հետազոտել սակրալ տարածքի կազմավորումը բրոնզ-երկաթեդարյան ժամանակաշրջանում՝ ստեղծելով տվյալների բազա: Գիտական խումբը վերոնշյալ նպատակն իրագործելու համար իրականացնելու է սրբազան օբյեկտների հաշվառում և տիպաբանություն, սրբազան օբյեկտների տեղայնացում ամփոփ տարածքում, սակրալ շրջանի բնական լանդշաֆտային բաղադրատարրերի ցուցակագրում և քարտեզավորում, սրբագործված տարածքի դիտարկում բնակավայրային համատեքստում, հնագույն ճանապարհների, օգտակար հանածոների հանքերի քարտեզագրում սրբագործված տարածքների համատեքստում, սրբագործված տեղանքի եռաչափ պատկերների ստեղծում: 

Ավանդական հետազոտման և պատմաշխարհագրական նորարար մեթոդների համադրումը՝ որպես նորույթ 

Ներկայացվող աշխատանքի նորույթ կարելի է համարել այն, որ հայցորդները սրբազան լանդշաֆտը դիտարկում են բնակեցման տիրույթի այլ բաղադրատարրերի հետ փոխկապակցված (պաշտպանական, կենսաապահովման համալիրներ, հիմնական ճանապարհներ): Մեթոդական առումով նորույթ է ավանդական հետազոտման (հնագիտական հետախուզում, վերգետնյա նյութի հավաքագրում և համակարգում, հնագիտական հավաստում) և պատմաշխարհագրական նոր մեթոդների (տեղանքի 3D մոդելավորում, թվային քարտեզագրում) համադրումը: Մասնավորապես կիրառվելու են թվային այնպիսի ծրագրեր, ինչպիսիք են աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերը (geographic information systems), դրոնավորումը և ֆոտոգրամտրիան: 

Հետազոտության արդյունքների հանրայնացում 

Գիտական խումբը նախատեսում է հրապարակել առնվազն 4 հոդված միջազգային գիտական շտեմարաններում ընդգրկված ամսագրերում, որոնցից առնվազն երկուսը պետք է ունենա նվազագույնը Q2 քառորդին համարժեք SJR ինդեքս (SCImago Journal Rank Indicator): Հիմնական արդյունքների վերաբերյալ զեկուցումներ կներկայացվեն  հանրապետական և միջազգային գիտաժողովներում: 

Նարա Մարտիրոսյան
ShareFacebookTelegram

Վերջին նորություններ

Գիտագործնական համաժողով ԵՊՀ-ում. քրեական դատավարության հիմնախնդիրներն ու զարգացման ուղիները՝ օրակարգում

23.05.2025

Քվանտային մեխանիկայի ինտերպրետացիաները

22.05.2025

«Հոդվածագրության դպրոց-3» գիտակրթական ծրագիրը ԵՊՀ-ում

22.05.2025
Տեսնել բոլորը

Հայտարարություններ

Բաց մրցույթ ԵՊՀ պրոֆեսորադասախոսական կազմի թափուր պաշտոնների տեղակալման համար

05.23.2025 - 06.06.2025

Երևանի պետական համալսարանը հայտարարում է պրոֆեսորադասախոսական կազմի թափուր պաշտոնների համալրման բաց մրցույթ՝ պարզեցված ընթացակարգով

05.23.2025 - 06.06.2025

Մեկնարկում է «Արդ եւս» ծրագիրը

05.21.2025
Տեսնել բոլորը

Արագ հասանելիություն

  • Ինտրանետ
  • E-learning
  • Mulberry
  • Էլ. դիմումներ
  • Հեռախոսագիրք
  • Registrar
  • Փաստաթղթեր

Footer site information

  • Հիմնական էջեր
    • Ընդունելություն
    • Կրթություն
    • Գիտություն
    • Նորություններ
  • Տեղեկատվություն
    • Հաճախ տրվող հարցեր
    • Թափուր հաստիքներ
    • Կրթական ծրագրերի որոնում
    • Դիմորդներին
    • Ուսանողներին
  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
© Երևանի պետական համալսարան 2025
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am