Skip to main content
Գլխավոր
envelope
ՀայերենРусскийEnglish

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
ՀայերենРусскийEnglish
envelope

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
  1. Գլխավոր
  2. Նորություններ
  3. Նոր մեթոդների կիրառումը՝ մշակաբույսերի դիմադրողականության բարձրացման նախապայման
Դեկտեմբեր 27, 2024 | 10:35
Գիտություն
Հետազոտություն

Նոր մեթոդների կիրառումը՝ մշակաբույսերի դիմադրողականության բարձրացման նախապայման

ՀՀ հողերի աղակալումը, երաշտը բացասաբար են անդրադառնում մշակաբույսերի, մասնավորապես ցորենի, գարու, ձիթենու աճի վրա, մինչդեռ գյուղատնտեսական ավանդական մեթոդներն անարդյունավետ են բնապահպանական այս մարտահրավերներին դիմակայելու համար: ԵՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետի դեկան Կարեն Ղազարյանի ուսումնասիրության տիրույթում մշակաբույսերի դիմացկունությունը բարձրացնելու այլընտրանքային ուղիներն են:

ԵՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետի դեկան Կարեն Ղազարյանի հեղինակած «Ցորենի, գարու և ձիթենու «GreenTech» մշակում. դրանց դիմադրողականությունը աղիության և երաշտի նկատմամբ՝ կենսածին նանոմասնիկների և կենսաածուխի համակցված կիրառման պայմաններում» վերտառությամբ գիտական նախագիծը ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի հայտարարած «Հեռանկարային ուղղություններով հետազոտական նախագծեր-2024» մրցույթում ֆինանսավորման է արժանացել:

Նախագծի հիմնական նպատակն է բարձրացնել ցորենի, գարու և ձիթենու դիմացկունությունն աղիության և երաշտի նկատմամբ, ինչպես նաև կարգավորել գյուղատնտեսական թափոնների կառավարումը:

Կարեն Ղազարյանը ներկայացրել է մշակաբույսերի աճը բարելավելու իր մոտեցումն ու կանաչ տեխնոլոգիաների ներդրման անհրաժեշտությունը: 

Կենսածին նանոմասնիկների և կենսաածուխի օգտագործումը՝ մշակաբույսերի դիմացկունությունը բարձրացնելու այլընտրանքային միջոց

Արարատյան դաշտում ցորենի և գարու մշակությունը բախվում է մի շարք մարտահրավերների, ինչպիսիք են աղակալումն ու երաշտը: Գյուղատնտեսական աշխատանքների կազմակերպման ավանդական մեթոդներն անարդյունավետ են շրջակա միջավայրի այս սթրեսային գործոններին դիմակայելու համար: Այնուամենայնիվ, կենսածին նանոմասնիկների և կենսաածուխի օգտագործումը, որոնք սինթեզվելու են էկոլոգիապես մաքուր մեթոդներով, կարող են խոստումնալից լուծում լինել այս մշակաբույսերի դիմացկունությունը բարձրացնելու տեսանկյունից: 

Մեղրու տարածաշրջանում ձիթենու ծառերն աճում են երաշտային, չոր մերձարևադարձային կլիմայական պայմաններում: Կենսածին նանոմասնիկների և կենսաածուխի կիրառումը նորարարական մոտեցում է այս հիմնախնդրի լուծման համար: Հետազոտությունը նպատակ ունի բացահայտելու ձիթենու հարմարվողական մեխանիզմները երաշտի սթրեսի նկատմամբ և ուսումնասիրելու կենսածին նանոմասնիկների և կենսաածուխի ներուժը ձիթենու մշակության ընթացքում ջրի սակավության ազդեցությունը մեղմելու համար:

Այս հետազոտության նպատակն է Արարատյան դաշտում և Մեղրու տարածաշրջանում բարելավել գյուղատնտեսական աշխատանքների վարման մեթոդները` ներդնելով կանաչ տեխնոլոգիաներ: Որպես «GreenTech» մոտեցում Հայաստանում առաջին անգամ առաջարկվելու է կենսածին նանոմասնիկների և կենսաածուխի կիրառումը։

Գյուղատնտեսական թափոնների վերամշակում

Այս հետազոտության կարևորությունը ոչ միայն կենսաածուխի և կենսածին նանոմասնիկների դրական ազդեցության բացահայտումն է, այլև դրանց սինթեզման համար ջերմատնային թափոնների և այլ գյուղատնտեսական ենթամթերքների արդյունավետ օգտագործումը: Մենք փորձելու ենք գյուղատնտեսական թափոններից երկու ապրանք ստանալ, որոնք կբարելավեն մշակաբույսերի արտադրությունը: Այս ինտեգրված մոտեցումը կնպաստի հողի վիճակի բարելավմանը, իոնային հավասարակշռությանը և օսմոտիկ կարգավորմանը: 

Հետազոտությունը կխթանի նաև «կանաչ» գյուղատնտեսությանը միտված կրթության զարգացումը

Խթանելով կայուն գյուղատնտեսությունը՝ այս ուսումնասիրությունը նպատակ ունի Հայաստանի տարբեր լանդշաֆտային գոտիներում ապահովելու ցորենի, գարու և ձիթապտղի մշակման տարածքների երկարաժամկետ կայուն օգտագործումը: Հիմնախնդրի վերաբերյալ գիտական հիմք ստեղծելուց զատ՝ ծրագրով փորձ կարվի ներգրավելու տեղական համայնքները, խթանելու «կանաչ» գյուղատնտեսությանը միտված կրթությունը և ազդելու կայուն գյուղատնտեսական պրակտիկաների ընդլայնմանն ուղղված քաղաքական առաջարկների վրա: Ի վերջո՝ այս հետազոտությունը կնպաստի «NanoGreen» գյուղատնտեսության ձևավորմանը՝ աճող բնապահպանական մարտահրավերների պայմաններում խթանելով մշակաբույսերի դիմացկունությունը և ապահովելով պարենային անվտանգությունը:

Հողի բարելավումը, մշակաբույսերի դիմացկունությունը, թափոնների կայուն կառավարումը՝ որպես հետազոտության ակնկալվող արդյունք

Գիտական նախագծի վերջնարդյունքներ են թիրախային շրջաններում հողի աղիության նվազեցում, երաշտի նկատմամբ կայունության բարձրացում, մշակաբույսերի այնպիսի գենոտիպերի առանձնացում, որոնք կունենան աղիության և երաշտի հանդեպ մեծ դիմացկունություն: Մշակաբույսերի վրա կկիրառվեն կենսածին նանոմասնիկներ և կենսաածուխ՝ աղիության և երաշտի ազդեցությունը մեղմելու համար: Ակնկալվում է ունենալ նաև թափոնների կայուն կառավարման եղանակ, այն է՝ ջերմատնային թափոնների և գյուղատնտեսական ենթամթերքների նպատակային կիրառություն՝ կենսածին անոմասնիկների և կենսաածուխի արտադրության համար: Գյուղացիական տնտեսվարողների համար կկազմվի ուղեցույց, որը կներառի գործնական առաջարկներ՝ դիմացկուն մշակաբույսերի ընտրության, կայուն փորձի և թափոնների կառավարման ռազմավարությունների վերաբերյալ: Առաջարկներ կնախապատրաստվեն նաև ոլորտի քաղաքականությունը մշակողների համար: Դրանք խթանելու և զարգացնելու են էկոլոգիապես մաքուր գյուղատնտեսության վարման մեթոդները, այդ թվում՝ ջերմատնային թափոնների կառավարումը: Կցուցաբերվի համապատասխան աջակցություն գյուղատնտեսական կայուն պրակտիկաների տարածման և գյուղատնտեսական թափոնների նվազեցման, ճիշտ կառավարման գործում:

Հետազոտական խմբում ընդգրկված են նաև Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտի գիտաշխատողներ Աբհիշեկ Սինխը, Սյուզաննա Եսոյանը, Կենսաբանության ֆակուլտետի դասախոս Գոհար Մարգարյանը, ինչպես նաև Հնդկաստանից հրավիրյալ հետազոտող Սակշի Սինխը: 

Նախատեսվում է ծրագրի արդյունքները լուսաբանող առնվազն 10 գիտական հոդվածների լույսընծայում, որոնք կտպագրվեն միջազգային հեղինակավոր գիտական շտեմարաններում ընդգրկված ամսագրերում:

Նարա Մարտիրոսյան
ShareFacebookTelegram

Վերջին նորություններ

«Հոդվածագրության դպրոց-3» գիտակրթական ծրագիրը ԵՊՀ-ում

22.05.2025

ԵՊՀ հետազոտողները գնահատում են թանգարանների օդի աղտոտվածությունն ու առաջարկում մաքրման միջոցներ

22.05.2025

«Աշխատանքային օրենսդրության առանձնահատկությունները մինչև 18 տարեկան անձանց համար». իրազեկման արշավ ՍԹԵՄ ավագ դպրոցի...

21.05.2025
Տեսնել բոլորը

Հայտարարություններ

Բաց մրցույթ ԵՊՀ պրոֆեսորադասախոսական կազմի թափուր պաշտոնների տեղակալման համար

05.23.2025 - 06.06.2025

Երևանի պետական համալսարանը հայտարարում է պրոֆեսորադասախոսական կազմի թափուր պաշտոնների համալրման բաց մրցույթ՝ պարզեցված ընթացակարգով

05.23.2025 - 06.06.2025

Մեկնարկում է «Արդ եւս» ծրագիրը

05.21.2025
Տեսնել բոլորը

Արագ հասանելիություն

  • Ինտրանետ
  • E-learning
  • Mulberry
  • Էլ. դիմումներ
  • Հեռախոսագիրք
  • Registrar
  • Փաստաթղթեր

Footer site information

  • Հիմնական էջեր
    • Ընդունելություն
    • Կրթություն
    • Գիտություն
    • Նորություններ
  • Տեղեկատվություն
    • Հաճախ տրվող հարցեր
    • Թափուր հաստիքներ
    • Կրթական ծրագրերի որոնում
    • Դիմորդներին
    • Ուսանողներին
  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
© Երևանի պետական համալսարան 2025
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am