«ԱԶԱՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ԳՐԱԴԱՐԱՆ ԳՆԱԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Է». ԵՊՀ ԳՐԱԴԱՐԱՆԻ ՄԱՍԻՆ

Նոբելյան մրցանակակիր Իոսիֆ Բրոդսկին 1981 թվականին «Observer» թերթին տված «Աքսորում ծնվածը» վերտառությամբ հարցազրույցում ազատ ժամանակն անցկացնելու հարցին պատասխանել է. «Ազատությունը գրադարան գնալու համար է»:

Դարեր ի վեր գրադարանները եղել են սոցիալական տարածություն ու մշակութային կենտրոն: Գրադարան գնացել են ընկերների հետ, գրադարաններում պարապել են քննություններից առաջ, այնտեղ սիրահարվել են առաջին հայացքից:

Գրադարաններում ամփոփված է մարդկության հիշողությունը, այստեղ են մարդկանց ձեռքբերումներն ու երազանքները, լուսավորությունն ու մոլորությունները: Գրադարանները ձևավորվել են քարի ու մետաղի վրա, կավե վահանակների ու փայտե տախտակների, պապիրուսի, արմավի տերևների, մետաքսի ու թղթի վրա ստեղծված տեղեկատվությունից: Փոխվել է նյութն ու պատրաստման եղանակը, բայց անփոփոխ է նշանակությունը՝ պահպանել և փոխանցել գիտելիքը, փորձը, արժեքները:

Գրադարանը մշակութային ու սոցիալական հնագույն ինստիտուտներից մեկն է: Սկզբում դրանք ընտրյալների համար էին, ապա դարձան տեղեկատվության ամենատարածված աղբյուրը: Այժմ այն հասարակության բոլոր անդամների համար հասանելի է դարձնում գիտելիքն ու մշակույթը:

20-րդ դարասկզբին հիմնադրվեց Երևանի պետական համալսարանի գրադարանը՝ դառնալով թե՛ ուսանողների, թե՛ պրոֆեսորադասախոսական կազմի սիրելի վայրերից մեկը: 1997 թվականին գրադարանն անվանակոչվում է շվեյցարահայ բարերար Տիգրան Իզմիրլյանի ծնողների՝ Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվամբ: ԵՊՀ գիտական գրադարանն ունի մոտ 2 միլիոն միավոր գիրք, որի կեսից ավելին ուսումնագիտական են:

Գրադարանը Գալուստ Գյուլբեկյանի, Հ. Թաքեսյանի և Անդրեյ Սախարովի անվան ֆոնդերի շնորհիվ ձեռք է բերել բազմաթիվ արժեքավոր օտարալեզու գրքեր ու պարբերականներ («Հայերենիք», «Դրօշակ», «Բազմավեպ», «Հայ եկեղեցի», «Վէմ», «Հայաստանի Կոչնակ» և այլն):

ԵՊՀ գրադարանում գործում են Միավորված ազգերի կազմակերպության (ՄԱԿ) և Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ) նյութերի պահոցները, ինչպես նաև Հայաստանում Հունաստանի դեսպանատան կենտրոն-գրադարանը:
Մեծ ուշադրություն է դարձվում համալսարանի գրադարանի արդիականացմանը, գրականության համալրմանը, միջազգային փորձի լավագույն տարրերի փոխառմանը:


ԵՊՀ գրադարանի մուտքը՝ Կենտրոնական մասնաշենքից

ԵՊՀ Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարանի տնօրենը ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Եզնիկ Միրզոյանն է: Մեզ հետ զրույցում նա ներկայացրեց առաջինկուրսեցիներին օգտակար տեղեկատվություն:

Ահա մի քանի կետ, որ պետք է հիշեն առաջինկուրսեցիները.
• Գործում է միասնական տոմս, որը միևնույն ժամանակ և՛ ուսանողական տոմսն է, և՛ գրադարանի տոմսը,
• Առանց ուսանողական տոմսի հնարավոր չէ օգտվել գրադարանից,
• Ուսանողական տոմս տրամադրում է ֆակուլտետը,
• Գրադարանում անձնագրով չեն սպասարկում:

Ըստ գրադարանի տնօրենի՝ առաջինկուրսեցիներն առաջնահերթ օգտվում են հետևյալ բաժիններից.

1. Առձեռն դասագրքային ֆոնդ
Գտնվում է գրադարանի 2-րդ հարկում (201 սենյակ): Այստեղ ցուցանակներով տարբերակված են ոլորտները, գրքերը դասավորված են այբբենական կարգով: Ուսանողներն ինքնուրույն են ընտրում գրքերը, ապա աշխատակիցների միջոցով գրանցում են դրանք: Այս ֆոնդում են ամենապահանջարկված միավորները, դրանք հիմնականում դասագրքեր են:



2. Աբոնեմենտի բաժին
Այն գրադարանի 3-րդ հարկում է՝ 301 սենյակում: Ուսանողները պատվիրում են ոչ հաճախ օգտագործվող գրականությունը: Այս բաժնում է նաև գեղարվեստական գրականությունը:



3. Ընթերցասրահներ

ԵՊՀ գրադարանն ունի 4 ընթերցասրահ, որոնք տարբերակված են ըստ ոլորտների: Հասարակական գիտությունների գրականության ընթերցասրահը 4-րդ հարկում է (403 սենյակ), բանասիրական գիտությունների գրականությանը՝ 5-րդում (501): 5-րդ հարկում՝ 503 սենյակում է նաև ճշգրիտ գիտությունների գրականության ընթերցասրահը: Իսկ բնական գիտություններով հետաքրքրվողները գրականությունից կարող են օգտվել 6-րդ հարկում՝ 601 սենյակում:

«Գրադարանի ողջ սպասարկումը կատարվում է նաև էլեկտրոնային համակարգով: «Koha» գրադարանային համակարգը թույլ է տալիս կատարելու էլեկտրոնային պատվերներ անգամ տանից, ինչպես նաև հնարավոր է տեսնել, թե ինչ գրքեր կան ուսանողի մոտ, երբ է լրանում ժամկետը, նույն գրքից քանի օրինակ կա և այլն»,- ասաց գրադարանի տնօրեն Եզնիկ Միրզոյանը:

Նա պատմեց նաև էլեկտրոնային գրականության մասին. «Համալսարանի տարածքում էլեկտրոնային տարբերակով հասանելի են գրականության 5000-ից ավելի միավոր: Պահպանելով հեղինակային իրավունքը՝ մենք դրանք հասանելի ենք պահում միայն ԵՊՀ տարածքում և ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղում»,-նշեց տնօրենը:

Գրադարանի բոլոր հարկերում տեղադրված են սեղաններ, գործում է անվճար անլար կապ՝ wi-fi: Բոլոր բաժինների աշխատակիցները պատրաստ են պատասխանել ծագող հարցերին:

ԵՊՀ ընթերցողական տոմսը հնարավորություն է տալիս վերցնելու գրքեր ու պարբերականներ, պատվիրելու հոդվածներ, կարդալու թվային գրքեր, օգտվելու գրադարանների համակարգիչներից ու ինտերնետից:


Համակարգչային սրահ, 303 սենյակ

Ընթերցողական տոմսից օգտվելու կանոններ կան, ահա մի քանի կարևորագույն կետեր, որոնք պետք է իմանան ուսանողները:
• Ընթերցողական տոմսն անվճար է: Այն տրվում է 4 տարի ժամկետով բակալավրի ուսանողների համար և 2 տարի՝ մագիստրատուրայի ուսանողների համար:
• Ընթերցողական տոմսն ուժի մեջ է մեկ ուսումնական տարի, ապա այն վերաթողարկվում է գրադարանի համակարգչային բաժնում:
• Ժամկետանց ընթերցողական տոմսով հնարավոր չէ նյութ պատվիրել և ստանալ:

21-րդ դարի փոփոխություններն արտացոլվում են նաև գրադարանների վրա: Այդ փոփոխությունները հնարավորություններ են ստեղծում վերաիմաստավորելու թե՛ գրականությունը պահելու մեթոդները, թե՛ սպասարկումը: Տեխնոգեն հեղափոխությունն ու հասարակական գործունեության ոլորտների գլոբալացումը վերափոխել են ժամանակակից գրադարանը՝ դարձնելով այն ոչ միայն տեղեկատվության հավաքագրող, այլ նաև մարդկային մտածողությունը խթանող կառույց: Այլ կերպ ասած՝ գրադարանները դառնում են անձի սոցիալականացման ինստիտուտներ, միջանձնային և միջմշակութային հաղորդակցությունների տարածություն:

Այսօր փոխվել են ընթերցողներն ու նրանց պահանջները: Արդիական է սպառողների թիրախային խմբերի որոշումն ու նրանց տեղեկատվական և սոցիալական պահանջներին հետամուտ լինելը: Դա հնարավոր է տեղեկատվական ծառայությունների ընդլայնման և դրանց մոդերնիզացման միջոցով: Ժամանակակից հասարակությունում շատ են և դեռ կլինեն փոփոխություններ գրադարանի սոցիալ-մշակութային գործառույթներում:

Տեղեկատվական հասարակության զարգացումը չի ենթադրում, որ գրադարանների ավանդական գործունեությունը դադար է ունենալու: Էլեկտրոնային գրադարանների շնորհիվ գրադարանը փաստաթղթերի պահոցից դառնալու է գիտելիքի շտեմարան, և դա զարգացման նոր աստիճան է և նոր որակ, որը կամրապնդի գրադարանի դերը:

Մարի Ռաֆյան