«ԳԵՐԵՎԱՐՎԱԾ ԱՆՁԱՆՑ ՀԱՅՐԵՆԱԴԱՐՁՄԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԸ ՀԵՏՊԱՏԵՐԱԶՄՅԱՆ ՓՈՒԼՈՒՄ». ԲԱՆԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ ԵՊՀ-ՈՒՄ

Մեզ հետ զրույցում ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի ՈՒԽ նախագահ Գոհար Ավագյանն ասաց, որ հետպատերազմյան ժամանակահատվածը հատկապես ցույց տվեց, թե ինչքան կարևոր է գործում հմուտ մասնագետների առկայությունը:

«Այսօր միջազգային հարթակում ընթացող գործընթացներից կարևորագույնը, թերևս, հայ գերիների հայրենադարձման խնդիրն է, որում բացառիկ դերակատարություն ունեցող անձանցից մեկն Արտակ Զեյնալյանն է, ինչի համար որոշեցինք հրավիրել նրան և լսել նրա բանախոսությունը, ստանալ հուզող հարցերի պատասխանները և զինվել նոր գիտելիքներով»,- ասաց Գոհար Ավագյանը:

Արտակ Զեյնալյանը բանախոսության ընթացքում մասնակիցների ցանկությամբ խոսեց, թե ինչ գործուն մեխանիզմներ կան գերեվարված անձանց բացահայտելու և հայրենադարձություն իրականացնելու ուղղությամբ, անդրադարձավ սահմանային այն գործընթացներին, երբ գերեվարվում են քաղաքացիական անձինք՝ ներկայացնելով, թե ինչ աշխատանքներ են իրականացվում այդ ուղղությամբ, ինչպես նաև խոսեց այս թեմային առնչվող դատական գործերի մասին:

Արտակ Զեյնալյանը փաստեց, որ Հայաստանը և Ադրբեջանը Եվրոպայի խորհրդի անդամ են դարձել 2001 թ. և ճանաչել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի իրավազորությունը, ինչից հետո բազմաթիվ գանգատներ են ներկայացվել ընդդեմ Ադրբեջանի, և Ադրբեջանի քաղաքացիների կողմից գանգատներ՝ ընդդեմ Հայաստանի:

«Ներկայացվել են գանգատներ Հայաստանի այն քաղաքացիների անունից, որոնք սահմանային այս կամ այն իրավիճակներում հայտնվել են Ադրբեջանի իրավազորության ներքո: Ծանոթանալով բոլոր գործերի մանրամասներին՝ մենք եզրակացրել ենք, որ անձինք հայտնվել են ոչ թե մոլորվելու հետևանքով, այլ առևանգվելու»,- ասաց բանախոսը և փաստեց, որ դրանցից միայն երկուսի դեպքում է, որ Հայաստանում իրականացվել է նախաքննություն և պարզվել, որ եղել է առևանգում:

Նա հիշեցրեց Սարիբեկյանի գործը, երբ անցյալ տարվա հունվարի 31-ին ՄԻԵԴ-ը կայացրեց որոշում ու ճանաչեց կյանքի իրավունքի և մի շարք այլ իրավունքների խախտումը. «Այս գործով ևս կային բավարար չափով ապացույցներ նման ողջամիտ եզրահանգման գալու համար»: Արտակ Զեյնալյանը պատմեց գործի հանգամանքները և ասաց, որ հայաստանյան թիմին հաջողվել է բացահայտել, որ Սարիբեկյանը ենթարկվել է խոշտանգումների, այնուհետև հարվածից ընկել կոմայի մեջ, ինչից հետո էլ բեմադրել են ինքնասպանության իմիտացիան:

Բանախոսն անդրադարձավ 2016 թ. Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի ժամանակ ձևավորված զոհերի իրավունքների պաշտպանության խմբի գործունեությանը՝ փաստելով, որ մի քանի հարյուր անձանց անունից հաջողվել է ՄԻԵԴ-ում ներկայացնել գանգատներ. «Թղթակցության, վիճաբանության, փաստարկների փոխանակման փուլն ավարտված է, սպասում ենք ՄԻԵԴ-ի վճիռներին»:

Նա հիշեցրեց նաև անցյալ տարի ՄԻԵԴ-ի հրապարակած որոշումը՝ կապված Գուրգեն Մարգարյանի գործի հետ՝ փաստելով, որ դրանք նախադեպային նշանակություն ունեն, քանի որ երկու գործով էլ ՄԻԵԴ-ը ճանաչել է, որ Ադրբեջանը պատասխանատու է անձանց սպանության համար, այդ թվում՝ ազգային պատկանելիության հիմքով:  

«Մենք բոլոր այս գործերով օգտագործել ենք այն ողջ նյութը, որ հավաքագրված է իրավապաշտպան կազմակերպությունների, մարդու իրավունքների պաշտպանների և միջազգային հանրության կողմից: Մենք այս գործերով փորձում ենք նաև ամրագրել այն թեզը, որ Ադրբեջանի իրավազորության ներքո ազգությամբ հայերի գոյությունը վտանգված է, վտանգված է նրանց կյանքը»,- ասաց Արտակ Զեյնալյանը:

Բանախոսության ընթացքում իրավապաշտպանը ներկայացրեց, թե ինչ նոր թեզեր են ներդրվել հայաստանյան թիմի կողմից Եվրոպայի խորհրդի մակարդակով, թե ինչպես են դրանք կիրառվել 2020 թ. պատերազմի ժամանակ: Արտակ Զեյնալյանը փաստեց, որ այս պահի դրությամբ 122 անձի վերաբերյալ 64 դիմում է ներկայացված ՄԻԵԴ:

Իրավապաշտպանը հանդիպման ընթացքում պատասխանեց նաև մասնակիցների հարցերին:

Քնար Միսակյան