ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետը կարևորում է ուսանողների մասնագիտական կարողությունների զարգացումն ու նրանց ակտիվ ներգրավվածությունը միջազգային գիտակրթական ծրագրերում։ Այդ մոտեցման հաջող օրինակներից է «Պատմություն» մասնագիտության երրորդ կուրսի հեռակա ուսուցման ուսանողներ Մոնիկա Գսպոյանի և Արման Սարգսյանի մասնակցությունը Հյուսիսային Կովկասի դաշնային համալսարանում (ՌԴ, Ստավրոպոլ) անցկացվող 3-րդ միջազգային երիտասարդական դպրոցին, որ կազմակերպվել էր ս.թ. հոկտեմբեր 20-25-ն ընկած ժամանակահատվածում։
«Ռուսաստանը և Անդրկովկասի ժողովուրդները XVIII–XX դդ. ռուս-թուրքական պատերազմների համատեքստում» (Սարիղամիշի ճակատամարտի 110-ամյակի առթիվ) խորագրով միջոցառումը միտված էր խթանելու երիտասարդ հետազոտողների համագործակցությունը և տարածաշրջանային գործընթացների համատեղ ուսումնասիրությունը։ Այն կարևոր հարթակ դարձավ հայ ուսանողների համար՝ ներկայացնելու իրենց մասնագիտական հետաքրքրությունները, դիտարկումները և պատմական թեմաների շուրջ մոտեցումները։
Միջոցառման մանրամասների և տպավորությունների շուրջ զրուցել ենք դպրոցի մասնակիցներ Մոնիկա Գսպոյանի և Արման Սարգսյանի հետ։
Ստավրոպոլում կազմակերպված դպրոցի ընթացքում Մոնիկա Գսպոյանի համար առավել ուշագրավ էր Սարիղամիշի ճակատամարտի ուսումնասիրության ժամանակ բացահայտված կարևոր մի հանգամանք՝ տարածաշրջանի կլիմայի և աշխարհագրական պայմանների ազդեցությունը ռազմական գործողությունների ելքի վրա։ Եթե մինչ ուսումնասիրությունը գերակշռում էին ռազմավարական սխալների մասին պատկերացումները, ապա աղբյուրների ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ պատմական իրադարձությունների ընթացքը ձևավորվել է ոչ միայն մարդկային որոշումներով, այլև արտաքին բնական գործոններով։
Մ․ Գսպոյանը կարևորում է մասնակցությունը Երիտասարդական միջազգային դպրոցին՝ համարելով այն կարևոր քայլ մասնագիտական զարգացման և միջազգային համագործակցության ընդլայնման ուղղությամբ։ Ըստ ուսանողի՝ ծրագրի ընթացքում հարստացել են ինչպես իր վերլուծական կարողությունները, այնպես էլ միջազգային լսարանի առջև հստակ ու կառուցվածքային կերպով մտքերն արտահայտելու և տեսակետ ներկայացնելու հմտությունները։
Մ․ Գսպոյանը նշում է, որ ծրագրի ամենահուզիչ պահն այն էր, երբ հնարավորություն ստացավ ներկայացնելու Հայաստանը և պատմությունը միջազգային գործընկերներին։ Նրա համոզմամբ՝ դա պատասխանատվություն էր, բայց նաև մեծագույն մոտիվացիա՝ գիտակցելու, որ յուրաքանչյուր հանդիպում նոր հնարավորություն է՝ լսելի դարձնելու հայոց պատմության կարևոր փաստեր:
Արման Սարգսյանը ծրագրին մասնակցել է ոչ միայն հայոց պատմությունը ներկայացնելու ձգտումով, այլև իր մասնագիտական գիտելիքները զարգացնելու և տեսական հորիզոններն ընդլայնելու ցանկությամբ։ Ըստ նրա՝ աշնանային դպրոցի ընթացքում տարբեր ազգությունների ներկայացուցիչների հետ սերտ շփումները հնարավորություն տվեցին հասկանալու ոչ միայն պատմական ընդհանուր գործընթացները, այլև մշակութային ընդհանրություններն ու տարբերությունները, ինչը մեծապես նպաստեց թեմայի վերաբերյալ աշխատանքի որակի բարձրացմանը։
Ստավրոպոլում Ա․ Սարգսյանը կենտրոնացել է Ռուսաստանի՝ Հյուսիսային Կովկասում վարած քաղաքականության ուսումնասիրության վրա՝ սկսած 18-րդ դարից։ Նա ընդգծում է, որ Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական մոտեցումները, ինչպես նաև տարածաշրջանի դիրքը Թուրքիայի և Պարսկաստանի ազդեցության ներքո կարևոր դեր են խաղացել տարածաշրջանում ուժերի հարաբերակցության և պատմական զարգացումների ձևավորման վրա։
Ա․ Սարգսյանը կարևորում է ծրագրի ազդեցությունն իր մասնագիտական հետաքրքրությունների և գիտելիքների խորացման տեսանկյունից։ Միջոցառման ընթացքում ձեռք բերված գիտելիքները, միջազգային գործընկերների հետ համագործակցությունը և փորձառու պատմաբանների ելույթները մեծապես նպաստեցին մասնագիտական հմտությունների զարգացմանը և նոր գիտելիքների ձեռքբերմանը, որոնք կենսական նշանակություն ունեն հետագա ուսումնառության և հետազոտական գործունեության համար։
Մոնիկա Գսպոյանն ու Արման Սարգսյանը միջազգային դպրոցին ոչ միայն ներկայացրին հայոց պատմության կարևոր դրվագներ, այլև խորացրին գիտելիքները Ռուսաստան–Անդրկովկաս հարաբերությունների և ռուս-թուրքական պատերազմների վերաբերյալ։ Միջոցառումը նպաստեց նրանց վերլուծական ու ներկայացման՝ հանրային խոսքի, ինչպես նաև հաղորդակցման հստակ ու համոզիչ հմտությունների զարգացմանը: Միջմշակութային արդյունավետ շփումների այդ հարթակը համալրեց հայ ուսանողների մասնագիտական փորձառությունը՝ վստահություն հաղորդելով հետագա ուսումնառության և հետազոտական գործունեության համար։
