Ռադիոֆիզիկայի և հեռահաղորդակցության ամբիոն

Ռադիոֆիզիկայի և հեռահաղորդակցության ամբիոնը ձևավորվել է 2025 թվականին՝ միավորելով ԵՊՀ ֆիզիկայի ինստիտուտի գիտակրթական երեք ստորաբաժանումները՝

• Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ամբիոնը,

• Հեռահաղորդակցության և ազդանշանների մշակման ամբիոնը,

• Կիրառական էլեկտրադինամիկայի և մոդելավորման ամբիոնը։

Միավորման նպատակն է համախմբել ռադիոֆիզիկայի, էլեկտրադինամիկայի, միկրոալիքային և տերահերցային տեխնոլոգիաների, ինչպես նաև հաղորդակցական համակարգերի և մոդելավորման բնագավառների փորձը և գիտական ներուժը՝ ձևավորելով ժամանակակից գիտակրթական կենտրոն, որը միավորում է հիմնարար ֆիզիկան, ինժեներական մտածողությունը և թվային տեխնոլոգիաները։

Ամբիոնի ղեկավարն է ֆ.մ.գ.դ., պրոֆեսոր Արսեն Բաբաջանյանը։

Պատմական ակնարկ

1938 թ․ Երևանում հիմնադրվեց Էլեկտրականության և տատանումների ֆիզիկայի ամբիոնը՝ Էլեկտրառադիոյի լաբորատորիայի հիմքի վրա։ Հետագայում այն վերանվանվեց Ռադիոֆիզիկայի և էլեկտրոնիկայի ամբիոն։ Տարբեր տարիների ամբիոնը ղեկավարել են ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ Ռ. Մարտիրոսյանը, Կ. Քոչարյանը, Ռ. Ղազարյանը, ԳԱԱ թղթակից անդամ Ա. Հախումյանը, պրոֆեսորներ Պ. Պողոսյանը, Լ. Մովսիսյանը, Յու. Ավետիսյանը։

Կիրառական էլեկտրադինամիկայի և մոդելավորման ամբիոնը հիմնադրվել է 1974 թվականին՝ սկզբնապես որպես Միջուկային ֆիզիկայի ամբիոն։ Մինչև 1983 թվականը այն պատրաստել է հարյուրից ավելի մասնագետներ Հայկական ատոմային էլեկտրակայանի համար՝ «Ցածր էներգիաների միջուկային ֆիզիկա և ատոմային էներգետիկա» մասնագիտությամբ։ 

Տարբեր տարիների ամբիոնը ղեկավարել են ֆ.մ.գ.դ., պրոֆեսոր, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Յու. Վարդանյանը, ֆ.մ.գ.դ., պրոֆեսոր Գ. Հաջյանը, ֆ.մ.գ.թ., դոցենտ Գ. Ալավերդյանը։ 2019 թվականից այն վերակազմավորվել է որպես Կիրառական էլեկտրադինամիկայի և մոդելավորման ամբիոն, որը շարունակել է զարգացնել միջուկային նյութի տեսության, աստղաֆիզիկական և էլեկտրադինամիկական համակարգերի հետազոտությունների ուղղությունները։

Հեռահաղորդակցության և ազդանշանների մշակման ամբիոնը ձևավորվել է 2019 թվականին՝ հիմնվելով 2008 թվականից գործող համապատասխան մասնագիտացման փորձի վրա։ Այն զարգացրել է թվային ազդանշանների մշակման, հաղորդակցական ցանցերի արդյունավետության բարձրացման և մետամակերևույթների տեխնոլոգիաների ուղղությունները։

Այսպիսով, երեք ամբիոնների միավորման արդյունքում ձևավորվեց ժամանակակից գիտական և կրթական կենտրոն՝ Ռադիոֆիզիկայի և հեռահաղորդակցության ամբիոնը, որը միավորում է ֆակուլտետի պատմական փորձը և գիտական ժառանգությունը նորարարական ուղղություններով։

Առաքելություն և նպատակներ

Ամբիոնի առաքելությունն է պատրաստել բարձրակարգ մասնագետներ և գիտնական-հետազոտողներ, որոնք տիրապետում են էլեկտրամագնիսական դաշտերի տեսությանը, հաղորդակցական տեխնոլոգիաներին, միկրոալիքային, տերահերցային և օպտիկական համակարգերի ֆիզիկային, ինչպես նաև համակարգչային մոդելավորման ժամանակակից մեթոդներին։

Ամբիոնի նպատակներն են՝

• տրամադրել հիմնարար գիտելիքներ ռադիոֆիզիկայի, էլեկտրադինամիկայի, հաղորդակցական համակարգերի և թվային ազդանշանների մշակման ոլորտներում,

• պատրաստել մրցունակ մասնագետներ՝ ունակ կիրառելու գիտական և ինժեներական մեթոդներ ֆիզիկական և տեխնոլոգիական բարդ խնդիրների լուծման համար,

• կատարել հետազոտություններ գերբարձր հաճախությունների (ԳԲՀ), տերահերցային և օպտիկական տիրույթներում, ինչպես նաև ժամանակակից հեռահաղորդակցության և կապի ոլորտներում,

• խթանել գիտության, կրթության և արդյունաբերության փոխկապակցվածությունը՝ ստեղծելով համագործակցության նորարարական միջավայր։

Գիտական հետազոտությունների հիմնական ուղղություններ

Ամբիոնի գիտական գործունեությունն ընդգրկում է ինչպես հիմնարար, այնպես էլ կիրառական բնույթի հետազոտություններ՝

• էլեկտրամագնիսական ալիքների գեներացում, փոխակերպում, ճառագայթում և ընդունում միկրոալիքային, տերահերցային և օպտիկական տիրույթներում,

• մակերևութային պլազմոն-պոլյարիտոնների և մետամակերևույթների հատկությունների ուսումնասիրություն,

• կենսաբանական օբյեկտների հետ էլեկտրամագնիսական ճառագայթման փոխազդեցության և կենսաազդանշանների մշակման մեթոդներ,

• հաղորդակցական համակարգերի սպեկտրալ արդյունավետության բարձրացում և նոր սերնդի ցանցերի մշակում,

• էլեկտրամագնիսական ալիքների կառավարման համակարգերի (ռեզոնատորներ, ալեհավաքներ, կլանիչ կառուցվածքներ) նախագծում,

• ինտենսիվ ոչ մեներանգ էլեկտրամագնիսական դաշտերում ատոմական համակարգերի վարքի ուսումնասիրություն,

• օպտիկական և տերահերցային տիրույթի միկրոչափական ռեզոնատորների և կառավարվող փուլային արձագանքով համակարգերի հետազոտում,

• էլեկտրադինամիկական խնդիրների համակարգչային մոդելավորում և թվային նմանակում։

Կրթական ծրագրեր

Ամբիոնը իրականացնում է հետևյալ կրթական ծրագրերը․

• բակալավրիատ՝ «Ռադիոֆիզիկա և համակարգչային տեխնոլոգիաներ»,

• մագիստրատուրա՝ «Ռադիոֆիզիկա», «Էլեկտրադինամիկական պրոցեսների համակարգչային մոդելավորում և նմանակում»։

Կրթական ծրագրերը համատեղում են ֆիզիկական հիմնարար գիտելիքները համակարգչային մոդելավորման, թվային տեխնոլոգիաների և փորձարարական հմտությունների հետ՝ ապահովելով ժամանակակից և մրցունակ կրթություն տեղական և միջազգային շուկայում։

Համագործակցություններ և լաբորատոր բազա

Ամբիոնի գիտահետազոտական ներուժը ամրապնդվում է միջազգային և տեղական գործընկեր կառույցների հետ համագործակցությամբ։

Ամբիոնը խթանում է ուսանողների գիտահետազոտական գործունեությունը՝ ներգրավելով նրանց միջազգային նախագծերում, գիտաժողովներում և գիտական համագործակցային ծրագրերում։