Հայ-օսմանական առնչությունների բաժին

Շուրջ 600 տարի Օսմանյան կայսրության տիրապետության ներքո՝ հայ ժողովուրդը ենթարկվել է ազգային խտրականության իր գործունեության բոլոր ոլորտներում, ընդհուպ՝ ֆիզիկական ոչնչացման։ Օսմանյան կայսրության պատմությունը մաս է կազմում հայ ժողովրդի պատմության։ Ըստ այդմ՝ Հայ-օսմանական առնչությունների բաժնի օսմանագիտական և թուրքագիտական հետազոտություններն ընդգրկում են XIV-XX դդ. ընկած ժամանակահատվածը և Թուրքիայի Հանրապետությունում հայ ժողովրդի պատմության մերօրյա ձևախեղումների կեղծարարության և ժխտողականության բացահայտումները։

Բաժնի ուսումնասիրության առանցքում են Օսմանյան կայսրության հայերի քաղաքական, մշակութային, տնտեսական պատմության, ժողովրդագրության, ինքնության, տեղանվանագիտության, լեզվական առնչություններին վերաբերող հարցերը։ Բաժնի կարևոր ուղղություններից է Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող վավերագրերի քննությունը։ Մասնավորապես՝ բաժինը հետազոտություններ է կատարում հետևյալ հարցերի շուրջ.

1. Արևմտյան Հայաստանի, Կիլիկիայի և հայաբնակ այլ նահանգների պատմական ժողովրդագրության ուսումնասիրությունը՝ օսմանյան աշխարհագիր մատյանների ( ﺘﺤﺮﻴﺮ tahrir ), տարեգրքերի (ﺴﺍﻟﻨﺍﻤﮫ salname) հայկական և օտար աղբյուրների համադրությամբ,
2. հայկական նահանգները օսմանյան վարչական բաժանումներում,
3. Օսմանյան կայսրության հարկային քաղաքականությունը Արևմտյան Հայաստանում, Կիլիկիայում և հայաբնակ մյուս նահանգներում,
4. Օսմանյան կայսրությունում ոչ թուրք ժողովուրդների բռնի իսլամացման քաղաքականության փուլերը, մեթոդները, հետևանքները,
5. օսմանյան բանակը. կառուցվածքային առանձնահատկությունները և զարգացման ուղենիշը,
6. Օսմանյան կայսրության հողային բռնագրավումների քաղաքականությունը,
7. թյուրքականության գաղափարաբանությունը և նրա ժամանակակից դրսևորումները Թուրքիայի Հանրապետությունում և թյուրքալեզու պետություններում,
8. Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի հին ձեռագրերի գիտահետազոտական ինստիտուտում պահվող հայատառ-ղփչաղերեն ձեռագրերի լեզվական քննություն,
9. համշենահայերի իսլամացման քաղաքականությունը. նրանց տարածման ավազանը. ինքնությունը, լեզվական վիճակը,
10. Հայկական հարցին և Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող արխիվային փաստաթղթերի ուսումնասիրություն: