ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետում մագիստրոսական կրթությունն ուսանողներին հնարավորություն է տալիս ոչ միայն խորացնելու գիտելիքները, այլև բացահայտելու նոր հետաքրքրություններ և հստակեցնելու մասնագիտական ուղին։ Այս համատեքստում զրուցել ենք երեք մագիստրանտների հետ, որոնք սովորում են «Սփյուռքագիտություն», «Հայագիտություն» և «Համաշխարհային պատմություն» կրթական ծրագրերում: Թեև նրանց մասնագիտական ընտրությունները տարբեր են, սակայն երեքին միավորում է հետաքրքրությունը անցյալի նկատմամբ և այն, ինչ ձևավորում է մեր ներկան ու ապագան։
Համայնքային ինքնության և կապերի ուսումնասիրություն
«Սփյուռքագիտություն» կրթական ծրագրի մագիստրանտ Կրիստինա Ալեքսանյանի հետազոտական թեման, որը նվիրված է Կոստանդնուպոլսի հայ համայնքին, ընտրվել է անձնական և գիտական դրդապատճառների համադրմամբ։ Նա նշում է. «Սերը պոլսահայ արմատներիս նկատմամբ ստեղծել է անմիջական կապ թեմայի հետ, իսկ Կոստանդնուպոլսի հայ համայնքի յուրահատուկ կարգավիճակը՝ քաղաքական պաշտպանվածության բացակայությունը (դիվանագիտական և հյուպատոսական ծառայությունների բացակայության պայմաններում), դիտարկվել է որպես հիմնարար ուսումնասիրության արժանի խնդիր»։
Կրիստինա Ալեքսանյանն ասաց, որ թեզի մեթոդաբանության առանցքում դաշտային հետազոտություններն են, որոնք պարբերաբար իրականացրել է մեկ տարվա ընթացքում։ «Ուսումնասիրության հիմնական ուղղությունները եղել են պոլսահայ համայնքի կրթամշակութային կյանքը, մամուլը և Հայաստանի Հանրապետության հետ հարաբերությունները՝ պատմական ակնարկով մինչև արդի ժամանակաշրջան»,- նշեց նա։
Չնայած հետազոտության ընթացքում հանդիպած մարտահրավերներին՝ Կրիստինա Ալեքսանյանն ընդգծեց, որ դրանք ճանաչողական նշանակություն են ունեցել։ Մագիստրանտն ընդգծեց. «Աշխատանքի ընթացքն այնքան հետաքրքիր էր, որ չեմ կարող հիշել այդ դժվարությունները»։ Ըստ նրա՝ գիտական աշխատանքում խոր ներգրավվածությունն ու մոտիվացիան թույլ են տվել բոլոր դժվարությունները վերածել արժեքավոր փորձի։
Արևմտահայերենը թվային դարաշրջանում
«Հայագիտություն» կրթական ծրագրի մագիստրանտ Ազնիվ Ստեփանյանը՝ «Արևմտահայերեն Վիքիպեդիայի» ղեկավար-տնօրենը, հետազոտական աշխատանքը նվիրել է հայոց լեզվի համացանցային հաղորդակցության մարտահրավերներին և հնարավորություններին։ Նա նշեց. «Հետազոտության ընթացքում անդրադարձել եմ համացանցային հաղորդակցության լեզվաբանական առանձնահատկություններին՝ բառապաշարի, կետադրության, բանավոր և գրավոր խոսքի տարրերի կիրառություններին։
Ազնիվ Ստեփանյանն առանձնացրել է համացանցային հաղորդակցության և ավանդական հաղորդակցման միջև տարբերությունները՝ մատնանշելով հոգեբանական գործոնները, էմոցիաների արտահայտման ձևերը և էլեկտրոնային նամակագրության լեզվական-հոգեբանական հիմքերը։ Նա ընդգծել է լեզվական «զեղչման» դերը, որ բնութագրում է հաղորդակցման հակիրճ, արագ և հարմարեցված ձևերը համացանցում՝ շեշտելով դրանց թեˊ տեսական, թեˊ գործնական նշանակությունը։
«Մոտ տասը տարվա իմ աշխատանքային գործունեությունն անդրադարձ է արևմտահայերենի՝ համացանցում կիրառությանը, պահպանությանը և տարածմանը։ Համալսարանական կրթությունը լրացրեց այդ փորձառությունը՝ հաղորդելով գիտական խորություն և դառնալով նորարարական ներդրում ոչ միայն տեսական, այլև գործնական առումներով։ Հետազոտությանս շնորհիվ հնարավորություն ստացա վերլուծելու արևմտահայերեն հաղորդակցության լեզվաբանական առանձնահատկությունները՝ հիմք ստեղծելով հետագա մասնագիտական գործունեությանս զարգացման համար ևս»,- ընդգծեց Պատմության ֆակուլտետի մագիստրանտը։
Սոցիալական տեղաշարժերից մինչև միջազգային կառույցների ձևավորում
Պատմության ֆակուլտետի «Համաշխարհային պատմություն» կրթական ծրագրի մագիստրանտ Քրիստինե Կարապետյանի (Կարմիր խաչի Արմավիրի մարզային մասնաճյուղի գործադիր տնօրեն) հետազոտական աշխատանքը նվիրված է 19-րդ դարի երկրորդ կեսի Արևմտյան Եվրոպայում տեղի ունեցած սոցիալական տեղաշարժերին և Կարմիր խաչի ձևավորմանը։
«Թեմայի ընտրությունը պայմանավորված է միջազգային կազմակերպությունների ձևավորման ու գործունեության նկատմամբ մեծ հետաքրքրությամբ։ Ուշադրություն եմ դարձրել հատկապես Կարմիր խաչին, քանի որ ինձ հետաքրքրում է մարդասիրական կառույցների դերը հակամարտությունների ժամանակ՝ ռազմագերիների իրավունքների պաշտպանությունից մինչև մարդասիրական միջամտությունների կազմակերպում, որոնք միտված են հակամարտությունների կանխարգելմանն ու հաղթահարմանը»,– նշում է մագիստրանտը։
Թեզի հիմնական նպատակն էր հետազոտել մարդասիրական շարժումների զարգացումը 19-րդ դարի Արևմտյան Եվրոպայում՝ կենտրոնանալով Կարմիր խաչի հիմնադրման, առաքելության և ազդեցության վրա։ Այն ուսումնասիրում է, թե ինչպես են արդյունաբերականացումը, քաղաքական փոփոխությունները և պատերազմներն ազդել քաղաքացիական ներգրավվածության և մարդասիրական կազմակերպությունների վերելքի վրա։
Քրիստինե Կարապետյանն ուսումնասիրել է սոցիալական ու բանվորական շարժումները, քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը, որոնք դեռևս չկարգավորված իրավական դաշտում պայքարում էին աշխատանքի և այլ սոցիալական իրավունքների համար։ Նրա խոսքով լուսավորականության դարաշրջանի գաղափարները մեծապես նպաստել են այդ շարժումների ձևավորմանը։ Այս համատեքստում նա դիտարկել է, թե ինչպես այդ շարժումներն ու սոցիալ-քաղաքական փոփոխությունները նախադրյալ դարձան Կարմիր խաչի և միջազգային այլ կազմակերպությունների ստեղծման համար։
«Ուսումնասիրության ընթացքում կարևոր էր բացահայտել՝ կոնկրետ որ շարժումներն են հիմք հանդիսացել իրավունքի ձևավորման համար, և այդ շարժումների ազդեցությամբ ի՞նչ կոնվենցիաներ են մշակվել։ Հետաքրքիր էր նաև հասկանալ՝ արդյո՞ք այսօր այդ կառույցները պահպանում են որդեգրած սկզբունքները, որոնք հռչակվել են հիմնարար (Պատմական ընթացքը երբեմն հակառակն է ցույց տալիս)»,– ընդգծում է նա։
Ապագայի իր տեսլականում մագիստրանտը նախատեսում է շարունակել կրթությունը ասպիրանտուրայում՝ խորացնելով մասնագիտացումը միջազգային իրավունքի պատմության մեջ։
Պատմության ֆակուլտետում մագիստրոսական կրթությունը կարևոր դեր է խաղում ուսանողների՝ որպես մասնագետների կայացման և նրանց գիտելիքների խորացման գործում։ Այն հնարավորություն է տալիս գիտականորեն վերլուծելու անցյալը՝ նորովի մոտեցումներով ընդգծելով հետազոտությունների գործնական նշանակությունը և զարգացման հեռանկարները։
