Skip to main content
Գլխավոր
envelope
ՀայերենРусскийEnglish

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
ՀայերենРусскийEnglish
envelope

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
  1. Գլխավոր
  2. Նորություններ
  3. Փետուրից մինչև կերային հավելումներ. ԵՊՀ-ում առաջարկվում են գյուղատնտեսության զարգացման բեկումնային լուծումներ
Օգոստոս 21, 2023 | 13:34
Կրթություն
Հետազոտություն
Ուսանողական

Փետուրից մինչև կերային հավելումներ. ԵՊՀ-ում առաջարկվում են գյուղատնտեսության զարգացման բեկումնային լուծումներ

ԵՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետի գիտնականներն ու երիտասարդ հետազոտողները, որոնց թվում է Մանե Թադևոսյանը, թափոններից մի շարք արժեքավոր նյութեր են ստանում: Կարդալով Մանեի պատմությունը՝ հնարավորություն կունենաք պատկերացնելու, թե ինչպես է թափոն համարվող փետուրը փոխակերպվում արժեքավոր նյութի, և ինչպես է հնարավոր դեռ ուսանողական տարիներից նպաստել էկոլոգիապես մաքուր տնտեսության զարգացմանը։

Մանեն դեռ վաղ հասակում ցանկացել է բժիշկ դառնալ, սակայն տեղեկանալով Երևանի պետական համալսարանի ընձեռած հնարավորությունների մասին՝ նպատակադրվել է ընդունվել Կենսաբանության ֆակուլտետ և սովորել Գենետիկայի բաժնում: Հնարավոր է՝ տպավորություն ստեղծվի, որ այժմ կկարդաք երիտասարդ գենետիկի կատարած հետազոտությունների մասին, բայց ո՛չ. ստանալով կենսաբանությանն առնչվող համընդգրկուն գիտելիքներ՝ Մանեն նախընտրել է մասնագիտանալ մանրէաբանության ոլորտում:

Նրա՝ մանրէաբանության հանդեպ հետաքրքրության մեծացմանը նպաստել են նաև ֆակուլտետում կազմակերպված մի շարք ծրագրեր, որոնց նա ակտիվորեն մասնակցել է: Հատկանշական են «Էքստրեմոֆիլ մանրէներ. բազմազանություն և հեռանկարներ» խորագրով ուսանողների և երիտասարդ գիտնականների համար նախատեսված միջազգային ամառային դպրոցը, «Ճանապարհ հարթելով կենսաբազմազանությունից դեպի կայուն կենսատնտեսություն» խորագրով աշխատաժողովն ու այլ ծրագրեր։

Ֆակուլտետում ձեռք բերած գիտելիքները դարձել են այն գլխավոր հիմքը, որի շնորհիվ Մանեն որոշել է ներգրավվել նաև արտանետված նյութերն արժեքավոր ռեսուրսների վերածելու ու կայուն ապագայի ստեղծմանն ուղղված աշխատանքներում։ Նրան հաճախ հետաքրքրել է մի հարց. եթե Հայաստանում տարեկան արտադրվում ու սպառվում են շուրջ 700 միլիոն ձու և 8 հազար տոննա թռչնամիս, ապա ինչպե՞ս հնարավոր կլինի մոտ 700 տոննայի հասնող փետուրները ևս դարձնել պիտանի, մանավանդ, որ դրանք բարենպաստ միջավայրում մի շարք վարակների բնական օջախ են դառնում։

Մի արտասովոր ճանապարհորդություն գիտության աշխարհում, որտեղ Մանեն արտանետված փետուրներին տալիս է նոր արժեք և խթանում գյուղատնտեսության զարգացումը․․․

Սովորաբար փետուրներից ազատվելու համար մարդիկ դրանք կա՛մ այրում են, կա՛մ ենթարկում հիդրոթերմային մշակման։ Սակայն եթե դրանք այրելիս մթնոլորտն աղտոտվում է թունավոր գազերով, ապա հիդրոթերմային մշակման ժամանակ բարձր ջերմաստիճանային պայմաններում փետուրները ենթարկվում են այնպիսի մշակման, որ առկա հիմնական ամինաթթուները քայքայվում են։ Իսկ երբ այդ ամինաթթուներն օգտագործվում են անասնակերերում, նվազում է վերջիններիս սննդային արժեքը։

«Հասկանալով, որ փետուրների մշակման ներկայիս մեթոդների կիրառումը կարող է բացասական ազդեցություն ունենալ կենսաապահով միջավայրի ստեղծման գործում, որոշեցի կատարել այնպիսի ուսումնասիրություններ, որոնց շնորհիվ թափոնները կունենան օգտավետ նշանակություն. հետազոտությունները ցույց են տվել, որ նման արդյունքի հնարավոր է հասնել կենսաբանական եղանակով»,- ասում է Մանեն և հավելում. «Թերմոֆիլ մանրէների կիրառությամբ հնարավոր է ստանալ այնպիսի արժեքավոր ամինաթթուներ, որոնք կկարողանան պահպանել իրենց կառուցվածքային և ֆունկցիոնալ հատկանիշները և, օգտագործվելով անասնակերերում՝ ունակ կլինեն բարելավելու հավերի, մանր և խոշոր եղջերավոր անասունների արտադրողականությունը»։ 

Իր գաղափարի իրագործման համար Մանեն Հայաստանի 3 երկրաջերմային աղբյուրներից՝ Քարվաճառից, Արզականից, Զուարից շուրջ երկու տասնյակ մանրէներ է դրել կիրառության մեջ։ Մանրէներից չորսը դրսևորել են փետուրը քայքայող ակտիվություն, որոնք նույնականացվել են որպես «Bacillus» և «Thermobacillus» ցեղերի տեսակներ: Քայքայման արդյունավետությունը բարձրացնելու համար կատարվել է փետուրի նախնական հիմնային և թթվային մշակում։ Նախնական հիմնային մշակման ժամանակ աերոբ կուտակիչ կուլտուրայում փետուրը քայքայվել է 48 ժամում, թթվային մշակման ժամանակ՝ 62 ժամում, իսկ առհասարակ չմշակված փետուրը քայքայվել է 96 ժամում։

«Վերջին ամիսներին փորձ եմ արել Որոտանի, Ջերմուկի, Ույծի, Հանքավանի, Տաթևի երկրաջերմային աղբյուրներում գտնելու ավելի մեծ կենսատեխնոլոգիական ներուժ ունեցող շտամներ, որոնք հետագայում հնարավորություն կտան փետուրը քայքայելու ավելի կարճ ժամանակում»,- վստահեցնում է Մանեն։

Նրա խոսքով՝ իր կատարած հետազոտության առավելություններից է նաև այն, որ ապագայում այս աշխատանքներում ներգրավվելու են մի շարք համայնքներ և արտադրության համար դառնալու են հումքի մատակարար։

Ըստ Մանեի՝ սա տնային տնտեսությունների համար արտադրական գործընթացում ներգրավվելու լավ հնարավորություն է, որի շնորհիվ համայնքներում կզարգանա նաև շրջանաձև տնտեսությունը։ Վերջինս ենթադրում է, որ վերամշակող արդյունաբերությունից ստացվող արտադրանքը մի կողմից նպաստելու է մեր երկրի տնտեսության զարգացմանը, մյուս կողմից՝ թափոնների օգտագործմամբ նվազելու է բնական ռեսուրսների ծախսը։

Նշենք, որ Մանեն թափոնից արժեքավոր նյութերի ստացման իր նախագիծը ներկայացրել է «100 գաղափար Հայաստանի համար» ծրագրին և հաղթող ճանաչվել:

Մարինե Մկրտչյան
  • Բեռնել
  • Բեռնել
  • Բեռնել
  • Բեռնել
  • Բեռնել
    ShareFacebookTelegram

    Վերջին նորություններ

    ԵՊՀ-ում մեկնարկեց «Հաշվետու գիտաժողով-2025» գիտական միջոցառումը

    08.05.2025

    Նոր նյութերի ստեղծում՝ քիրալային բաժանման և մաքրման գործընթացների համար

    07.05.2025

    Կենսաբազմազանություն և կլիմայական մարտահրավերներ․ ԵՊՀ-ն՝ գիտական համագործակցության խաչմերուկում

    06.05.2025
    Տեսնել բոլորը

    Հայտարարություններ

    Ավստրիայի Զալցբուրգ քաղաքում հետազոտական աշխատանք կատարելու հնարավորություն

    05.07.2025 - 05.31.2025

    «Լուսանկարչությունից հետո (After(Post-)Photography)» միջոցառում

    05.07.2025

    Գիտահանրամատչելի սեմինարի մասնակցության հրավեր. ՀՀ ԳԱԱ

    05.06.2025 - 05.15.2025
    Տեսնել բոլորը

    Արագ հասանելիություն

    • Ինտրանետ
    • E-learning
    • Mulberry
    • Էլ. դիմումներ
    • Հեռախոսագիրք
    • Registrar
    • Փաստաթղթեր

    Footer site information

    • Հիմնական էջեր
      • Ընդունելություն
      • Կրթություն
      • Գիտություն
      • Նորություններ
    • Տեղեկատվություն
      • Հաճախ տրվող հարցեր
      • Թափուր հաստիքներ
      • Կրթական ծրագրերի որոնում
      • Դիմորդներին
      • Ուսանողներին
    • ԵՊՀ-ի մասին
      • ԵՊՀ կառավարումը
      • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    © Երևանի պետական համալսարան 2025
    Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am