Վերադարձ համալսարան․ անցկացվեց ԵՊՀ շրջանավարտների առաջին ֆորումը

ԵՊՀ շրջանավարտների ֆորումը հնարավորություն է ընձեռում ԵՊՀ շրջանավարտներին քննարկելու ժամանակակից խնդիրներ, կիսվելու իրենց մասնագիտական փորձով և ձեռքբերումներով, ինչպես նաև համատեղ անդրադառնալու թե՛ Հայաստանի, թե՛ տարածաշրջանի և համաշխարհային մակարդակով առկա մարտահրավերներին ու հնարավորություններին։

Ֆորումի մեկնարկը նշանավորվեց Հայաստանի Հանրապետության և Երևանի պետական համալսարանի օրհներգերով, որոնք խորհրդանշում են միջոցառման կարևորությունն ու ակադեմիական առաքելությունը։

Միջոցառմանը ողջույնի խոսքով հանդես եկան ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը, ԵՊՀ հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը, ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, ԵՊՀ ռեկտոր Հովհաննես Հովհաննիսյանը։

ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը ջերմորեն ողջունեց ԵՊՀ շրջանավարտների առաջին ֆորումի անցկացումը՝ ընդգծելով դրա կարևորությունը և հույս հայտնելով, որ այն կդառնա նոր ու արժեքավոր ավանդույթի սկիզբ։  

«ԵՊՀ-ն՝ որպես Հայաստանի մայր բուհ, տարիներ շարունակ եղել և մնում է մեր գիտական ու մտավոր ներուժի առանցքային հենասյուներից մեկը։ Այստեղ ձևավորվում են ինչպես բազմաթիվ մասնագետներ, այնպես էլ ակտիվ և պատասխանատու անհատներ, որոնք հաճախ առաջնորդում են մեր պետության զարգացումը։ Այսօր մեր հասարակության և պետության առջև ծառացած են մի շարք խորքային մարտահրավերներ թե՛ անվտանգային, թե՛ տնտեսական, թե՛ մշակութային, թե՛ բարոյահոգեբանական ոլորտներում։ Այս բոլոր խնդիրների երկարաժամկետ և հիմնարար լուծումը հնարավոր է միայն կրթված, քննադատական մտածողությամբ, մասնագիտական ու քաղաքացիական պատասխանատվությամբ և գիտելիքը բարձր գնահատող հասարակության միջոցով։ Հենց այդտեղ է համալսարանի և համալսարանական համայնքի դերը՝ որպես գիտության, գիտելիքի և առաջադեմ գաղափարների «դարբնոց»»,- ասաց ՀՀ նախագահը և հավելեց, որ այս ֆորումը բացառիկ հնարավորություն է վերարժևորելու համալսարանական կապերը, ամրապնդելու շրջանավարտների համախմբվածությունը և ստեղծելու միասնական գիտակրթական հարթակ, որն ունակ կլինի արձագանքելու ժամանակակից պահանջներին և մեր երկրի պահանջներին։

ՀՀ ՊՆ նախարար, ԵՊՀ ՀԽ նախագահ, ԵՊՀ շրջանավարտ Սուրեն Պապիկյանն իր ելույթում շեշտեց այս նախաձեռնության կարևոր ու խոստումնալից լինելը։ Նա նշեց, որ ԵՊՀ շրջանավարտների առաջին այս ֆորումի գաղափարը ծնվել է մի պարզ, բայց խոր գիտակցումից՝ համալսարանը միայն կրթության ու գիտության տարածք չէ։

«Համալսարանը ապրող ու զարգացող համակարգ է, որի շարունակականությունը հնարավոր է միայն այն դեպքում, երբ անցյալը, ներկան ու ապագան միմյանց կապվում են իրական՝ գործնական շղթայով, երբ շրջանավարտները ԵՊՀ-ի կողքին են ոչ միայն հիշողությամբ, այլև իրենց ներկայությամբ, մասնակցությամբ, փորձով ու ներդրումով, իսկ համալսարանը շարունակում է իր շրջանավարտների համար լինել հնարավորությունների և հաղորդակցության հարթակ։ ԵՊՀ հոգաբարձուների խորհուրդն այս նախաձեռնությունը դիտարկում է որպես ռազմավարական կարևոր քայլ։ Մենք չենք ուզում, որ ԵՊՀ շրջանավարտ լինելը միայն կենսագրական փաստ մնա։ Մենք ցանկանում ենք, որ դառնա վերադառնալու, ներդրումներ անելու, սովորեցնելու, սովորելու, համարձակ գաղափարներ կյանքի կոչելու հարթակ»,- նշեց Սուրեն Պապիկյանը։

ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար, ԵՊՀ շրջանավարտ Ժաննա Անդրեասյանը կարևորեց այն հանգամանքը, որ այսօր համալսարանականները համախմբվել են հենց ԵՊՀ շրջանավարտների ֆորումի մեկնարկի առթիվ՝ ընդգծելով այսօրինակ ձևաչափով հանդիպումների նշանակությունը համալսարանի մեծ համայնքի ամրապնդման գործում։

«Բուհերն առաջին հերթին հանրային կառույցներ են, որոնք կրթական, գիտական ու հետազոտական աշխատանքներ կատարելուց բացի՝ ունեն նաև հանրային կարևոր առաքելություն։ Մեր առաջնային խնդիրն է կրթական, հետազոտական համայնքում մշտապես ձևավորվող առաջադեմ, լուսավոր գաղափարները զարգացնել՝ դրանք դարձնելով հանրային վարքականոն՝ այդկերպ նաև նպաստելով հանրության զարգացմանը: Վստահ եմ, որ ԵՊՀ շրջանավարտների ֆորումը հենց այն հարթակն է, որտեղ այս նպատակների իրագործման համար ձևավորվում է լիակատար գործիքակազմ․ ԵՊՀ շրջանավարտների ֆորումի շրջանակում հանդիպում են մարդիկ, որոնք, կիսելով միևնույն կրթական փորձառությունը և ունենալով տարբեր կենսագիծ և գործնական փորձառություններ, փոխադարձ հարստացման ճանապարհով կարողանում են նաև առաջ մղել բուհը»,- ասաց նախարարը։

ԵՊՀ ռեկտոր և ԵՊՀ շրջանավարտ Հովհաննես Հովհաննիսյանը շեշտեց, որ Շրջանավարտների առաջին ֆորումը պատմական իրադարձություն է համալսարանի համար․ այսօր համալսարանականները համախմբվել են մի վայրում, որն առանձնահատուկ նշանակություն ունի նրանց կյանքում ու հիշողությունների ձևավորման գործում։ ԵՊՀ ռեկտորն ընդգծեց, որ համալսարանը մասնակիցների ներկայությամբ այսօր ավելի լիարժեք է, իսկ այս հանդիպումը՝ առավել արժեքավոր։

«Շրջանավարտների առաջին այս ֆորումը շփման, համագործակցության, ինչպես նաև համատեղ պատասխանատվության մի նոր հարթակ է։ Երբ ասում ենք «ԵՊՀ շրջանավարտների ֆորում», շատերն այն ընկալում են որպես հանդիպում անցյալի հետ, այնինչ սա հանդիպում է ապագայի հետ։ Այո՛, անցյալն այստեղ է՝ մեր հիշողություններում, արժեքներում, այս պատերի ներսում։ Սակայն այս միջոցառման նպատակն է նաև ձևավորել այն ճանապարհը, որով պետք է շարժվենք առաջ»,- ասաց Հովհաննես Հովհաննիսյանը՝ մատնանշելով, որ այսօր համալսարանը, ավելի քան երբևէ, ունի շրջանավարտների ուժեղ, միավորված համայնքի կարիքը։ 

Կարևորելով համալսարանի շրջանավարտների դերակատարումը ԵՊՀ զարգացման գործում՝ Հ․ Հովհաննիսյանը հավելեց․ «Այս ֆորումը մեր հստակ ուղերձն է․ մենք հավատում ենք, որ համալսարանի ամենամեծ ներուժը մարդիկ են։ Եվ եթե մենք ուզում ենք իրական վերափոխում, մեզ անհրաժեշտ է ձեզնից յուրաքանչյուրի մասնակցությունը գաղափարով, նախաձեռնությամբ, համագործակցությամբ»։

Բացման ելույթներին հաջորդեցին հիմնական բանախոսությունները։ 

ՀՀ նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը հանդես եկավ «Գիտելիքահենք հասարակություն. առաջնահերթություններ և մարտահրավերներ» թեմայով ելույթով՝ ներկայացնելով իր տեսլականը գիտելիքահենք հասարակության ստեղծման վերաբերյալ։ ԵՊՀ ռեկտոր Հովհաննես Հովհաննիսյանն իր հերթին անդրադարձավ համալսարանի նշանակությանը և դերակատարությանը Հայաստանի կրթական, գիտական ու հասարակական կյանքում։

Հիմնական բանախոսություններին հաջորդեցին պանելային երկու քննարկումները։ 

«Բարձրագույն կրթությունը 21-րդ դարի Հայաստանում. մոտեցումներ, ակնկալիքներ, ձևաչափեր» խորագրով քննարկմանը բանախոսություններով հանդես եկան ՀՀ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի նախագահ Սարգիս Հայոցյանը, Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի բիզնեսի և տնտեսագիտության քոլեջի դեկան Վաչե Գաբրիելյանը, ՀՀ ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի, սփյուռքի, երիտասարդության և սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Սիսակ Գաբրիելյանը, ՄԱԿ-ի գրասենյակի գործընկերությունների և զարգացման հարցերով ֆինանսական խորհրդատու Արևիկ Անափիոսյանը։

ՀՀ ԲԿԳԿ նախագահ Սարգիս Հայոցյանը, անդրադառնալով «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքի նոր նախագծով նախատեսվող՝ կրթությունն ու գիտությունը մեկտեղելու հարցին, ասաց․ «Հետազոտական գործընթացը պետք է լինի կրթության անբաժանելի մաս, բարձրագույն կրթությունը՝ հետազոտահենք: Սա նշանակում է, որ ուսանողն իր կրթական ցանկացած շրջափուլում պետք է կարողանա լինել հետազոտության մասնակից»:

Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի բիզնեսի և տնտեսագիտության քոլեջի դեկան, տնտեսագիտության դոկտոր Վաչե Գաբրիելյանը նշեց, որ եթե, օրինակ, 20-րդ դարի մարտահրավերը տեղեկատվության պակասն էր, ապա այժմ տեղեկատվության հեղեղն է։

«Արհեստական բանականությունը (ԱԲ), մուտք գործելով մեր կյանք, փոխում է կրթության գործընթացը, ձևը, որակի ստուգման չափանիշները: Արհեստական բանականությունից ամենաշատն օգտվում են ուսանողները, ինչը մարտահրավեր է բոլորիս համար։ Այսօր արհեստական բանականությունը ճիշտ կիրառելու խնդիր կա»,- հավելեց նա:

ՀՀ ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի, սփյուռքի, երիտասարդության և սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Սիսակ Գաբրիելյանը, կարևորելով առաջիկա բարեփոխումների անհրաժեշտությունն ու երկարաժամկետ ազդեցությունը, ընդգծեց, որ ներկայում կրթության ոլորտը կանգնած է լուրջ և համակարգային փոփոխությունների շեմին։ Նրա խոսքով՝ առանցքային երկու փաստաթուղթ կա, որոնք պետք է ընդունվեն։

«Առաջինը «Հայաստանի Հանրապետության կրթության մինչև 2030 թվականի զարգացման պետական ծրագրի» ռազմավարությունն է, որը հստակ սահմանում է պետության ակնկալիքները կրթության ոլորտից։ Երկրորդը ակադեմիական քաղաքի կառուցման նախագիծն է, որը մեգանախագիծ է՝ ուղղված բարձրագույն կրթության միջավայրը եվրոպական չափանիշներին համապատասխանեցնելու նպատակին»,- ասաց Սիսակ Գաբրիելյանը։

ՄԱԿ-ի գրասենյակի գործընկերությունների և զարգացման հարցերով ֆինանսական խորհրդատու Արևիկ Անափիոսյանը, խոսելով արհեստական բանականության (ԱԲ) կիրառման մասին, նշեց․ «Արհեստական բանականությունը հաճախ դիտարկվում է որպես վտանգ կամ մարտահրավեր, և այստեղ առկա է որոշակի ճշմարտություն։ Այն ակադեմիական բարեվարքության տեսանկյունից կարող է որոշ խնդիրներ առաջացնել։ Սակայն եթե ԱԲ-ն դիտարկենք ոչ թե որպես սպառնալիք, այլ որպես գործընկեր, որի հետ կարող ենք խոսել, քննարկել, անգամ՝ բանավիճել, ապա հնարավորությունները զգալիորեն կընդլայնվեն։ Կա մի հետաքրքիր իրողություն․ ԱԲ-ն սովորում է այն ամենից, ինչ մենք տալիս ենք նրան։ Եվ եթե մենք նրան տրամադրենք տարբեր ու որակյալ տեղեկություններ, ապա այդ փոխգործակցության արդյունքում կարող ենք ստանալ նոր գաղափարներ և նույնիսկ գիտական նոր ուղղություններ ձևավորել»։

«Պետության և հասարակության ակնկալիքները համալսարանից այսօր և վաղը» խորագրով քննարկմանը բանախոսություններով հանդես եկան ՀՀ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը, ՀՀ գլխավոր դատախազ Աննա Վարդապետյանը։

«Անկախ նրանից, թե ինչպես են փոխվում տեխնոլոգիաները, թե պատմական որ ժամանակաշրջանի մասին ենք խոսում, հանրային ակնկալիքը բարձրագույն կրթությունից և գիտությունից մեկն է․ բարձրագույն կրթությունը և գիտությունը պետք է լինեն այն օղակը, որի միջոցով հանրության, ինչպես նաև պետության զարգացումը դառնա հնարավոր։ Պետք է հասկանանք, թե այդ ակնկալիքը ինչպես է իրացվում անհատի և պետության մակարդակներում։ Բարձրագույն կրթությունը և գիտությունը, որոնք յուրաքանչյուր անհատի հնարավորություն են տալիս բացահայտելու սեփական կարողությունները, զարգացնելու դրանք և իրացնելու հետագա կյանքում, կարծես թե նպաստում են անհատի ինքնիրացմանը»,- ասաց ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարը։

ՀՀ գլխավոր դատախազ Աննա Վարդապետյանը շեշտեց, որ հրատապ անհրաժեշտություն կա փոխելու գիտելիքի մատուցման ձևաչափը։

«Այդ փոփոխությունը ենթադրում է մեխանիկական հիշողության վրա հիմնված գիտելիքի անցում դեպի վերլուծական կարողություններ ձևավորող գիտելիք։ Մեխանիկական հիշողությունը  կրթության տարածված ձև է հատկապես հասարակագիտական ոլորտներում։ Փոխանցվող գիտելիքը առաջին հերթին պետք է լինի կառուցվածքային։ Առհասարակ, մեր մտածողությունն է կառուցվածքային։ Այսօր մեր ուսանողների հետ պետք է աշխատենք այն հիմնական հասկացությունների և իմաստային հանգույցների վրա, որոնք կազմում են այդ մտածողության կառուցվածքն ու ցանցը։ Մեր աշխատանքը ԵՊՀ իրավաբանական կլինիկայի հետ գործակցության շրջանակում հենց այս ուղղությամբ է ընթանալու։ Առաջին հերթին, որ ուսանողները սովորեն վերլուծել, երբեք չստորադասեն տեսական գիտելիքները պրակտիկ գիտելիքներին, այլ կարողանան դրանք համադրել և պատրաստ լինեն դրանք ծառայեցնելու հասարակությանը»,- նշեց Ա․ Վարդապետյանը։

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը, խոսելով, համալսարանական կրթության՝ մարդկային կապիտալ ստեղծող էական նշանակության մասին, շեշտեց, որ ԵՊՀ-ն պետք է լինի առաջատարը որակյալ կադրեր պատրաստելու և տնտեսությանը մատակարարելու առումով։ 

«Արդյունաբերության զարգացման համար, բացի զարգացած տեխնոլոգիաներից, ենթակառուցվածքներից, առանցքային են բարձր որակավորմամբ մասնագետները։ ԵՊՀ-ն ունի պատմական առաքելություն և հանձնառություն՝ բարձրորակ մասնագետներ պատրաստելու և ապահովելու տնտեսության տարբեր ոլորտների առաջընթացը, ինչը անում է արդեն տասնամյակներ շարունակ։ Գիտահետազոտական բաղադրիչով, գիտելիքով և նորարարական լուծումներով պիտի նպաստենք արդյունաբերության զարգացմանը՝ տնտեսության նոր զարգացող ուղղություններին համապատասխանեցնելով կրթական ծառայություններն ու դրանց բովանդակությունը»,- նշեց Մ․ Հայրապետյանը՝ կարևորելով համալսարանի համագործակցությունը մասնավոր հատվածի հետ, որը, ըստ նրա, արդյունավետ ու շահավետ է թե՛ ուսանողների, թե՛ մասնավոր հատվածի համար։

Միջոցառման կարևոր բաղադրիչներից էր ԵՊՀ կենտրոնական մասնաշենքում կազմակերպված լուսանկարների ցուցահանդեսը, որը նվիրված էր ԵՊՀ հիմնադրման 106-ամյակին։

Հիշեցնենք, որ ֆորումի շրջանակում նախատեսված են բանախոսություններն ընթանում են թեմատիկ չորս ուղղություններով՝ «Ֆիզիկական աշխարհ», «Տիեզերք և տեխնոլոգիաներ», «Հասարակություն և տնտեսություն», «Լեզու, մշակույթ, պատմություն և ավանդույթ»։

Բացի պաշտոնական քննարկումներից՝ ֆորումը նաև հարթակ է ստեղծում շրջանավարտների ոչ ֆորմալ շփման, համագործակցության և ապագա նախաձեռնությունների ձևավորման համար։