Skip to main content
Գլխավոր
envelope
ՀայերենРусскийEnglish

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
ՀայերենРусскийEnglish
envelope

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
  1. Գլխավոր
  2. Նորություններ
  3. Թռչող դետեկտորի միջոցով մթնոլորտի տարբեր շերտերում կհայտնաբերվեն ջերմոցային գազեր․ գիտական նոր նախագիծ
Դեկտեմբեր 16, 2024 | 14:40
Գիտություն
Կրթություն

Թռչող դետեկտորի միջոցով մթնոլորտի տարբեր շերտերում կհայտնաբերվեն ջերմոցային գազեր․ գիտական նոր նախագիծ

Մթնոլորտում ջերմոցային գազերի կոնցենտրացիաների աճը նպաստում է երկրագնդի գլոբալ տաքացմանը և առաջացնում կլիմայական անոմալ փոփոխություններ։ Այս խնդիրը ԵՊՀ ֆիզիկայի ինստիտուտի կիսահաղորդչային սարքերի և նանոտեխնոլոգիաների կենտրոնի ղեկավար, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Միքայել Ալեքսանյանի գիտական ուսումնասիրությունների առանցքում է։ Նրա գիտական նախագիծը միտված է նորարարական տեխնոլոգիաների մշակմանը, որոնք կարող են նպաստել մթնոլորտի որակի մշտադիտարկման գործընթացներին, հատկապես՝ ջերմոցային գազերի հայտնաբերման տեսանկյունից։

ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի հայտարարած «Հեռանկարային ուղղություններով հետազոտական նախագծեր-2024» մրցույթի արդյունքում ֆինանսավորման է երաշխավորվել Միքայել Ալեքսանյանի «Միաչափ և երկչափ նանոկառուցվածքների սինթեզումը և կիրառումը մթնոլորտում ջերմոցային գազեր հայտնաբերող թռչող դետեկտորներում» գիտական նախագիծը։

Նախագծի նպատակն է սինթեզել և կիրառել միաչափ և երկչափ նանոկառուցվածքներ, որոնք կարող են օգտագործվել հատուկ թռչող դետեկտորներում՝ մթնոլորտի տարբեր շերտերում առկա ջերմոցային գազերի հայտնաբերման համար։ 

ԵՊՀ ֆիզիկայի ինստիտուտի կիսահաղորդչային սարքերի և նանոտեխնոլոգիաների կենտրոնի ղեկավարի խոսքով՝ նանոկառուցվածքների յուրօրինակ հատկությունները՝ բարձր զգայունություն, փոքր չափեր, արագագործություն և ճկունություն, հնարավորություն են տալիս ստեղծելու սարքեր, որոնք կարող են արագ և ճշգրիտ հայտնաբերել մթնոլորտում առկա տարբեր գազեր՝ խթանելով բնապահպանական խնդիրների լուծումը։ Մասնավորապես՝ մթնոլորտում առկա ջերմոցային գազերի (հիմնականում՝ ածխածնի երկօքսիդ և մեթան) հայտնաբերումը և դրանց կոնցենտրացիաների ճշգրիտ չափումը համարվում են կարևորագույն խնդիրներ երկրագնդի գլոբալ տաքացման դեմ պայքարում:    

«Գլոբալ տաքացման հիմնական պատճառներից են մթնոլորտում առկա տեխնածին գազերի կողմից արևի ճառագայթների կլանման և անդրադարձման առանձնահատկությունները: Խնդիրն այն է, որ նմանատիպ գազերը Երկրի մակերևույթից անդրադարձած արևային ճառագայթների որոշ մասը կլանում են և մասամբ հետ անդրադարձնում դեպի մակերևույթ: Այսպիսով, մթնոլորտի բաղադրության փոփոխության հաշվին Երկիր մոլորակի մակերևույթ հասած արևային ճառագայթների ավելի մեծ մասն է մնում այստեղ, ինչի արդյունքում միջավայրում բարձրանում է միջին ջերմաստիճանը: Մթնոլորտի որակի վատացման հիմնական պատճառներից է հենց ջերմոցային գազերի արտանետումը մթնոլորտ»,- ասաց Մ․ Ալեքսանյանը։ 

Նա հավելեց՝ այդ ջերմոցային գազերից են մեթանը (CH₄), ջրային գոլորշին (H₂O), ազոտի ենթօքսիդը (N2O) և առավելապես ածխածնի երկօքսիդը (CO₂), որոնք մթնոլորտ են արտանետվում արդյունաբերական տարբեր գործընթացների արդյունքում, ածխաջրածնային վառելիքի այրումից, կրակից և այլն: 

Մ․ Ալեքսանյանը նշեց, որ իր գիտական խմբին հաջողվել է սինթեզել ածխածնային նանոխողովակներ և դրանց հիման վրա պատրաստել սենսորներ։ Ներկայում գիտնականները շարունակաբար աշխատում են նանոխողովակների աճեցման տեխնոլոգիաները զարգացնելու ուղղությամբ՝ նպատակ ունենալով ստանալու այլ տեսակի նանոկառուցվածքներ, ապա դրանց հիման վրա պատրաստելու նոր սենսորներ, որոնք կօգնեն հայտնաբերել ջերմոցային գազեր, ինչպիսին է CO₂-ը։

«Մենք նախատեսում ենք տվյալ սենսորների հիման վրա պատրաստել դետեկտոր, կցել այն համապատասխան պարամետրեր ունեցող անօդաչու թռչող սարքերին, որոնք մթնոլորտի տարբեր շերտերում կկատարեն չափումներ։ Առաջարկվող տեխնոլոգիական մեթոդներով պատրաստված ջերմոցային գազերի սենսորների կիրառումը չի սահմանափակվում միայն կլիմայական փոփոխությունների վերահսկման գործընթացներով. դրանք լայնորեն կիրառվում են նաև անվտանգության համակարգերում՝ օդի որակի մշտադիտարկման միջոցով կանխելու տեխնածին աղետները, ինչպիսիք են պայթյունները կամ թունավորումները։ Այսպիսի լավարկված պարամետրերով սենսորները հաջողությամբ կիրառվում են նաև ժամանակակից էլեկտրոնային քթերում, որոնք տարբեր գազերի նկատմամբ զգայուն, տասնյակ սենսորներից բաղկացած բարդ համակարգեր են՝ ունակ դինամիկ կերպով վերահսկելու և՛ շրջակա օդի, և՛ տարբեր տեսակի սննդամթերքի որակը»,- մատնանշեց պրոֆեսորը։

Անդրադառնալով ոլորտում հետազոտություններ կատարելու համար նանոկառուցվածքների առանձնահատկություններին՝ Մ․ Ալեքսանյանը շեշտեց, որ գազային սենսորներում ժամանակին կիրառվել են ծավալային կիսահաղորդիչներ, եռաչափ կառուցվածքներ, սակայն դրանց պարամետրերը արդի պահանջներին այլևս չեն համապատասխանում։

«Աստիճանաբար մեր առջև դրվում են առավել խիստ պահանջներ․ սենսորները պետք է լինեն ավելի զգայուն, արագագործ և կայուն, այլապես մենք չենք կարող համաշխարհային գիտության և համապատասխան շուկայի հետ մրցակցել ու շարժվել գիտական առաջընթացին համահունչ։ Այսօր ոլորտի մասնագետները ավանդաբար օգտագործվող նյութերը և կառուցվածքները փոխարինում են արդի նանոկառուցվածքներով ու կոմպոզիտ բաղադրություններով, քանի որ դրանք ունեն անհամեմատ լավ բնութագրեր (բարձր զգայունություն, արագագործություն, ընտրողունակություն, կայունություն, ճկունություն և այլն)»,- փաստեց նա։ 

Նանոկառուցվածքների աճեցման և գազային սենսորների պատրաստման ուղղությամբ մեծ փորձ ունեցող ԵՊՀ պրոֆեսորը 60-ից ավելի գիտական աշխատանքների և ուսումնամեթոդական ձեռնարկների հեղինակ է, ունի 6 արտոնագրեր, ինչպես նաև իրականացրել է դրամաշնորհային 10 ծրագրեր։

Պրոֆեսոր Միքայել Ալեքսանյանն ընդգծեց, որ ոլորտի զարգացումը պահանջում է մի շարք պայմաններ՝ ֆինանսական աջակցություն, երիտասարդների ներգրավում և շարունակական  նվիրված աշխատանք։ Նրա գիտական նախագիծը կնպաստի ոչ միայն ֆիզիկայի ոլորտում բարձր տեխնոլոգիաների զարգացմանը, այլև կխթանի ապագայի ծրագրերը՝ ուղղված համաշխարհային բնապահպանական մարտահրավերների արդյունավետ լուծմանը։

Սոնա Շահվերդյան
ShareFacebookTelegram

Վերջին նորություններ

Գիտագործնական համաժողով ԵՊՀ-ում. քրեական դատավարության հիմնախնդիրներն ու զարգացման ուղիները՝ օրակարգում

23.05.2025

Քվանտային մեխանիկայի ինտերպրետացիաները

22.05.2025

«Հոդվածագրության դպրոց-3» գիտակրթական ծրագիրը ԵՊՀ-ում

22.05.2025
Տեսնել բոլորը

Հայտարարություններ

Բաց մրցույթ ԵՊՀ պրոֆեսորադասախոսական կազմի թափուր պաշտոնների տեղակալման համար

05.23.2025 - 06.06.2025

Երևանի պետական համալսարանը հայտարարում է պրոֆեսորադասախոսական կազմի թափուր պաշտոնների համալրման բաց մրցույթ՝ պարզեցված ընթացակարգով

05.23.2025 - 06.06.2025

Մեկնարկում է «Արդ եւս» ծրագիրը

05.21.2025
Տեսնել բոլորը

Արագ հասանելիություն

  • Ինտրանետ
  • E-learning
  • Mulberry
  • Էլ. դիմումներ
  • Հեռախոսագիրք
  • Registrar
  • Փաստաթղթեր

Footer site information

  • Հիմնական էջեր
    • Ընդունելություն
    • Կրթություն
    • Գիտություն
    • Նորություններ
  • Տեղեկատվություն
    • Հաճախ տրվող հարցեր
    • Թափուր հաստիքներ
    • Կրթական ծրագրերի որոնում
    • Դիմորդներին
    • Ուսանողներին
  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
© Երևանի պետական համալսարան 2025
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am