Skip to main content
Գլխավոր
envelope
ՀայերենРусскийEnglish

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
ՀայերենРусскийEnglish
envelope

Main Navigation (Arm)

  • Ընդունելություն
    • Բակալավրիատ
    • Մագիստրատուրա
    • Ասպիրանտուրա
    • Օտարերկրյա ուսանողներ
    • Նախապատրաստական դասընթացներ
    • Դիմորդների հետ տարվող աշխատանքներ
    • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
  • Կրթություն
    • Առաջինկուրսեցու ուղեցույց
    • Կրթական ծրագրեր
    • Մանկավարժի որակավորման շնորհում
    • Ակադեմիական գրագրության կենտրոն
    • Շարունակական կրթություն
    • Ակադեմիական օրացույց
  • Գիտություն
    • Բաց գիտություն
    • Գիտաժողովներ
    • Գրադարան
    • Դրամաշնորհներ
    • Հրատարակչություն
    • Մասնագիտական խորհուրդներ
    • ՄՌԿ ռազմավարություն հետազոտողների համար
  • Նորություններ
    • Իրադարձություններ
    • Միջոցառումներ
    • Լուրեր
    • Տեղեկագիր
    • Հայտարարություններ
    • Պատկերասրահ
    • Տեսադարան

Secondary navigation (Arm)

  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
    • Միջազգային համագործակցություն
    • Որակի ապահովում
    • ԵՊՀ պատմության թանգարան
    • Աշխատանք ԵՊՀ-ում
    • Հաճախ տրվող հարցեր
  • Կառուցվածք
    • ԵՊՀ ֆակուլտետներ և կրթական կենտրոններ
      • Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետ
      • Աստվածաբանության ֆակուլտետ
      • Արևելագիտության ֆակուլտետ
      • Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետ
      • Ինֆորմատիկայի և կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
      • Իրավագիտության ֆակուլտետ
      • Կենսաբանության ֆակուլտետ
      • Հայ բանասիրության ֆակուլտետ
      • Մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ֆակուլտետ
      • Մանկավարժության և կրթության զարգացման կենտրոն
      • Միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ
      • Պատմության ֆակուլտետ
      • Ռուս բանասիրության ֆակուլտետ
      • Սոցիոլոգիայի ֆակուլտետ
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կրթական և հետազոտական կենտրոն
      • Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
      • Փիլիսոփայության և հոգեբանության ֆակուլտետ
      • Քիմիայի ֆակուլտետ
      • Եվրոպական լեզուների և հաղորդակցության ֆակուլտետ
      • Եվրոպական ուսումնասիրությունների կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտ
      • Ֆիզիկայի ինստիտուտ
      • Քաղաքացիական պաշտպանության ամբիոն
      • Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի ամբիոն
    • Column Wrapper
      • ԵՊՀ ՍԹԵՄ ավագ դպրոց
      • ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղ
    • Գիտական կենտրոններ և լաբորատորիաներ
      • Կենսաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ
      • Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Հումանիտար հետազոտությունների ինստիտուտ
      • Մաթեմատիկական և կիրառական հետազոտությունների կենտրոն
      • Քիմիայի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆարմացիայի ինստիտուտի գիտահետազոտական կենտրոն
      • Ֆիզիկայի գիտահետազոտական ինստիտուտ
    • Գիտաուսումնական կենտրոններ
      • Ամերիկյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Գերմեծ ինտեգրալ սխեմաների նախագծում (Սինոփսիս) մասնագիտացման լսարան-լաբորատորրիա
      • Դեղերի որակի հսկման և մոնիթորինգի գիտաուսումնական կենտրոն
      • Իրավաբանական կլինիկա
      • Կիրառական հոգեբանության կենտրոն
      • Հունագիտության գիտաուսումնական կենտրոն-գրադարան
      • Մանրէաբանական կենսատեխնոլոգիաների և կենսավառելիքի նորարարական կենտրոն
      • Ռուսական կենտրոն
      • Ռուսաստանյան հետազոտությունների կենտրոն
      • Սոցիոլոգիայի հեռաուսուցման լաբորատորիա
    • Column Wrapper
      • Բաններ
    • ԵՊՀ վարչական ստորաբաժանումներ
      • Անձնակազմի կառավարման բաժին
      • Արխիվ
      • Ավտոպարկ
      • Բիզնես ինկուբատոր
      • Բյուրականի ուսումնաարտադրական բազա
      • Բուժկետ
      • Գիտական քարտուղարություն
      • Գիտական քաղաքականության վարչություն
      • Գնումների կազմակերպման վարչություն
      • Դոկտորական կրթության կենտրոն
      • ԵՊՀ պատմության թանգարան
      • Էներգետիկ համակարգի շահագործման բաժին
      • Ընդհանուր բաժին
      • Ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Իրավաբանական ծառայություն
      • Ծաղկաձորի ուսումնաարտադրական բազա
      • Հակահրդեհային ծառայություն
      • Հատուկ բաժին
      • Հաշվապահական հաշվառման վարչություն
      • Հյուրերի տուն
      • Հրատարակչություն
      • Մարքեթինգի բաժին
      • Միջազգային համագործակցության վարչություն
      • Մշակույթի կենտրոն
      • Շրջանավարտների և կարիերայի կենտրոն
      • Որակի ապահովման կենտրոն
      • Ռազմավարական պլանավորման կենտրոն
      • Ռեկտորի աշխատակազմ
      • Սարգիս և Մարի Իզմիրլյանների անվան գրադարան
      • Տարածքի բարեկարգման և կանաչապատման բաժին
      • Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների վարչություն
      • Տնտեսական գործունեության կազմակերպման և վերահսկման բաժին
      • Ուսումնամեթոդական վարչություն
      • Ուսանողական հանրակացարան
      • Ուսանողների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոն
      • Ֆինանսական վերլուծությունների վարչություն
  • Կառուցվածք
  • Շրջանավարտներ և կարիերա
    • Կարիերայի կենտրոն
    • Շրջանավարտների համայնք
    • ԵՊՀ բարեկամներ
  • Ուսանողական կյանք
    • Արվեստ և մշակույթ
    • ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդ
    • ԵՊՀ ուսանողական գիտական ընկերություն
  1. Գլխավոր
  2. Նորություններ
  3. «ՈՒՂԵՂԸ ՆՈՒՅՆՊԵՍ ՀՈԳԱՏԱՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԻՔ ՈՒՆԻ». ԱԼԵՔ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Հուլիս 09, 2021 | 14:44

«ՈՒՂԵՂԸ ՆՈՒՅՆՊԵՍ ՀՈԳԱՏԱՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԻՔ ՈՒՆԻ». ԱԼԵՔ ՊՈՂՈՍՅԱՆ

Ալեք Պողոսյանը ԵՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետի շրջանավարտ է, այժմ իր գործունեությունը ծավալում է Օքսֆորդի համալսարանում՝ ղեկավարելով մի շարք գիտական նախագծեր:
about-science

Պարոն Պողոսյանի հետ զրուցել ենք Պարկինսոնյան հիվանդության բուժման արդիական մեթոդների, նրա ծավալած գիտական գործունեության և չիպավորման մասին:

- Պարո՛ն Պողոսյան, Պարկինսոնյան հիվանդության զարգացման դեպքում ինչպիսի՞ ախտանիշներ են ի հայտ գալիս:

- Խոսելով Պարկինսոնի հիվանդության հիմնական ախտանիշների մասին՝ հարկ է նշել, որ դրանք երեքն են՝ մարմնի որոշակի մասերի ակամա ցնցում (ցնցում), շարժումների դանդաղում, փայտացած և ոչ ճկուն մկաններ:

Պարկինսոնի հիվանդությամբ տառապող անձը կարող է ունենալ նաև ֆիզիկական և հոգեբանական այլ ախտանիշներ՝ դեպրեսիա և անհանգստություն, հավասարակշռության խնդիրներ (սա կարող է մեծացնել ընկնելու հավանականությունը), հոտառության կորուստ (անոսմիա), քնելու խնդիրներ (անքնություն), հիշողության խնդիրներ, խոսքի փոփոխություններ՝ հիվանդը կարող է դանդաղ կամ արագ խոսել, մտքից շեղվել կամ տատանվել:

Խոսքը դառնում է միօրինակ, ի հայտ են գալիս գրելու ունակության փոփոխություններ. գրելը կարող է դժվարությամբ տրվել, ինչպես նաև կարող է փոքր թվալ:

- Ինչպիսի՞ տարիքային միջակայք ունի այս հիվանդությունը:

- Այն հիմնականում սկսվում է միջին կամ ծեր հասակում, և տարիքի հետ՝ սովորաբար 60-65 տարեկանից հետո, Պարկինսոնյան հիվանդություն ունենալու հավանականությունը մեծանում է: Երիտասարդները հազվադեպ են հիվանդանում այս հիվանդությամբ, բայց լինում են դեպքեր, երբ 40-45-ամյա տակավին երիտասարդ մարդկանց մոտ ախտորոշվում է Պարկինսոնի հիվանդությունը:

- Ի՞նչ դեր ունի այս հիվանդության առաջացման հարցում ժառանգականության գործոնը:

- Կարող ենք փաստել, որ Պարկինսոնի հիվանդությամբ մերձավոր ազգական ունենալը մեծացնում է հիվանդության զարգացման հավանականությունը: Սակայն ձեր հիվանդանալու  ռիսկերը դեռ փոքր են, քանի ընտանիքի շատ անդամներ և հարազատներ չունեն այս հիվանդությունը:

Բացի ժառանգականությունից և տարիքից՝ Պարկինսոնի հիվանդության առաջացման գործոններից է նաև մարդու սեռը:

Հետաքրքիր է, որ տղամարդկանց պարագայում այս հիվանդության զարգացումն ավելի հավանական է, քան կանանց:

Թունավոր նյութերի շարունակական ազդեցությունը ևս կարող է դանդաղորեն բարձրացնել Պարկինսոնի հիվանդության զարգացման ռիսկը:

Հիվանդության առաջացման պատճառն այն է, որ ուղեղի կենտրոնական մասում գտնվող բազալ գանգլիայում (Basal ganglia) կան բջիջներ, որոնք արտադրում են դոֆամին, որն ավելի շատ  հայտնի է որպես երջանկության հորմոն, մինչդեռ դոֆամինն ամենից առաջ պատասխանատու է շարժողական համակարգի համար:

Դեռևս գիտականորեն չսահմանելի պատճառներից ելնելով՝ դոֆամին արտադրող բջիջները սկսում են մահանալ:

Հաճախ ասում են, որ այս հիվանդությունը կարող է զարգանալ ֆուտբոլիստների կամ բռնցքամարտիկների մոտ, որոնք հաճախ են գլխին հարվածներ ստանում:

Ամեն դեպքում, Պարկինսոնի հիվանդությունից որևէ մեկն ապահովագրված չէ:

- Եթե ամփոփենք զրույցի այս հատվածը, ապա Պարկինսոնյան հիվանդության բուժման ի՞նչ մեթոդներ գոյություն ունեն:

- Ցավոք սրտի, հիվանդության բուժման արդյունավետ մեխանիզմ դեռ գոյություն չունի, և հիվանդները չեն կարող ամբողջապես առողջանալ, սակայն այսպես կոչված աջակցող բուժումներն (supporting treatment) օգնում են նվազեցնել հիվանդության հիմնական ախտանիշները և պահպանել կյանքի որակը հնարավորինս երկար:

Դրանք ներառում են օժանդակ (ֆիզիոթերապիա և օկուպացիոն թերապիա) և դեղորայքային բուժումներ, որոշ դեպքերում՝ ուղեղի վիրահատություն:

Այդ թերապիաներից մեկն այսպես կոչված «Dopamine replacement therapy»-ն է (DRT), որի ընթացքում հիվանդին տալիս են հատուկ հաբեր, որը հետո վերածվում է դոֆամինի, ինչն էլ թեթևացնում է հիվանդի վիճակը:

Նմանատիպ բուժումները դոֆամինի անալոգներն են և համարվում են սիմպտոմատիկ բուժում, այսինքն՝ օգնում են հիվանդին հաղթահարել հիվանդության ախտանիշները:

Եթե հիվանդն ունի ցնցումներ կամ հազիվ է քայլում, ապա համապատասխան ներարկումից հետո նա դառնում է միանգամայն նորմալ մարդ:

Պարկինսոնյան հիվանդության ախտանիշները շատ վատն են՝ շարժման խնդիրներ, աշխատել չկարողանալու ունակություն: Հենց այս հիվանդությամբ տառապողները դոֆամին են ստանում, միանգամայն նորմալ մարդկանց նման են դառնում, բայց ժամանակավոր. բավական է դոֆամինի չափաբաժինը նվազի, նրանք կրկին նույն հիվանդն են:  

Վատ նորությունն այն է, որ հնարավոր չէ կանխել հիվանդության զարգացումը: Այն իր սև գործն անում է, և գալիս է մի պահ, երբ հիվանդն այլևս չի կարողանում ընդհանրապես քայլել, որին զուգահեռ սովորաբար զարգանում են նաև հոգեբանական խնդիրները:

- Անդրադառնալով Ձեր գործունեությանը՝ կպատմե՞ք, թե գիտական ինչպիսի ծրագրերի վրա եք այս պահին աշխատում:

- Արդեն 30 տարի զբաղվում եմ նյարդաբանական գիտությամբ: Երբ Սանկտ Պետերբուրգում էի, զբաղվում էի էլեկտրաուղեղագրությամբ:

Այդ ժամանակ մենք փորձում էինք պարզել, թե էլեկտրաուղեղագրությունը տարիքի ընթացքում (նորածին, երեխա, դեռահաս, երիտասարդ, միջին տարիք, ծեր) ինչպես է փոխվում:

Հիմա գիտության մեջ նորաձև է դարձել էլեկտրաուղեղագրությամբ որոշել, թե մարդն ինչով է զբաղված: Խոսքն այսպես կոչված «mind-reading» տեխնոլոգիայի մասին է. ենթադրենք՝ ես ուզում եմ փոխել հեռուստաալիքը, կարելի՞ է արդյոք այդ մտադրությունը կարդալ էլեկտրաուղեղագրությամբ:

Պատասխանն է՝ այո, կարելի է:

Մենք արդեն խոսեցինք «Dopamine replacement therapy»-ի մասին, որի կողմնակի արդյունքները բավականին շատ են, և երբ հիվանդությունը զարգացել ու խորացել է, ապա «Dopamine replacement therapy»-ի ավելի փոքր չափաբաժնի հետ կիրառվում է նաև «Deep brain stimulation»-ը (DBS):

Ի՞նչ է այն իրենից ներկայացնում. հիվանդը վիրահատվում է, գլխում տեղադրվում են համապատասխան էլեկտրոդներ, որոնց միջոցով իրականացնում են ստիմուլյացիա:

Մեր լաբորատորիայում մենք փորձում ենք հասկանալ DBS թերապիան և վերլուծել ստիմուլյացիայի տվյալները՝ ճիշտ ստիմուլյացիան ընտրելու և ավելի արդյունավետ ախտանիշային բուժում իրականացնելու համար:

- Եթե խոսենք ապագայի գիտության մասին, իրատեսակա՞ն են արդյոք գլխի փոխպատվաստմանն ուղղված գիտափորձերը:

- Տեսականորեն դա հնարավոր է:

Մի իտալացի բժիշկ՝ Սերջիո Կանավերո անունով, հայտնել է, որ գործարկում է «HEAVEN/AHBR» նախագիծը, որի շրջանակում նախատեսում է կամավոր մասնակիցների շրջանում գլխի փոխպատվաստում իրականացնել։

Կանավերոյի կոչին արձագանքել էր ռուսաստանցի ծրագրավորող Վալերի Սպիրիդոնովը, որը մկանների դիստրոֆիայի պատճառով գամված է հաշմանդամի սայլակին։

Այժմ միջոցներ են փնտրվում վիրահատության համար, որը կարող է անցկացվել Ռուսաստանում:

Համենայն դեպս, ինքս կարծում եմ, որ այս ոլորտում շոշափելի արդյունքներ գրանցելու մասին դեռ վաղ է խոսել, քանի որ հեշտ չէ ողնուղեղն ու գլխուղեղի ցողունն իրար միացնել:

- 2020 թ. ամենաշատ տարածված և քննարկվող թեմաներից մեկը չիպավորումն էր: Իհարկե, մենք չենք գնա դավադրությունների տեսության դաշտ, մեզ նախևառաջ հարցի գիտական կողմն է հետաքրքիր՝ ի՞նչ է այն իրենից ներկայացնում և ի՞նչ ռիսկեր է պարունակում:

- Ասեմ, որ չիպավորման երևույթը վաղուց կա բժշկության մեջ, այն նոր չէ:

Արդեն տեղյակ եք, որ վերջերս Իլոն Մասկին պատկանող «Neuralink» ընկերությանը հաջողվել է նեյրոիմպլանտ տեղադրել կապիկի ուղեղում, ինչի շնորհիվ նա սկսել է համակարգչային խաղեր խաղալ: Եվ կարծում եմ, որ այս գործընթացը շարունակական է լինելու:

Սակայն խնդիրները դեռևս բազմաթիվ են, մասնավորապես այն, որ չիպավորման դեպքում մենք ռիսկեր ունենք այսպես կոչված «hacking»-ի հետ, երբ տեղադրված չիպերը կարող են հարձակման ենթարկվել և շարքից դուրս գալ:

- Ինչպե՞ս հոգ տանել ուղեղի մասին:

- Ինչպես յուրաքանչյուր օրգան, ուղեղը նույնպես հոգատարության և ուշադրության կարիք ունի:

Մտածողության ակտիվությունն այստեղ բանալի բառ է: Եթե գիտնական ես, ցույց տուր առավելագույն գիտական ակտիվություն, հետաքրքրություն և ներգրավվածություն:

 Մտածիր այն մասին, թե, ասենք, տիեզերքն ինչպես է աշխատում:

 Զբաղեցրու միտքդ հետաքրքիր թեմաներով:

Ես իմ փորձից նկատել եմ, որ երբ տարեց մարդիկ շարունակում են որևէ նոր բան սովորել, գրքեր կարդալ կամ նորություններ նայել, այդպես նրանք նպաստում են ուղեղի առողջ գործունեությանը:

Այստեղ կարևոր է հիշել, որ ուղեղը գերծանրաբեռնելը նույնպես խորհուրդ չի տրվում:

Անի Պողոսյան

ShareFacebookTelegram

Վերջին նորություններ

Ամփոփվեց «ԵՊՀ օլիմպիադա-2025»-ը. պարգևատրվեցին լավագույնները

27.05.2025

Միջազգային նոր համագործակցություն. ուրվագծվել են ԵՊՀ-ի և Դուբայի Մուրդոխի համալսարանի փոխգործակցության ուղիները

27.05.2025

ԵՊՀ-ում հյուրընկալվեց Միջազգային քրեական դատարանի գլխավոր քարտուղարը

27.05.2025
Տեսնել բոլորը

Հայտարարություններ

«Էրազմուս+» միջազգային կրեդիտային շարժունության գործողություն ԵՊՀ-ի և Լոձի համալսարանի (Լեհաստան) միջև

05.26.2025 - 06.09.2025

«Էրազմուս+» միջազգային կրեդիտային շարժունության գործողություն. Բուխարեստի համալսարան, Ռումինիա

05.26.2025 - 06.01.2025

ԵՊՀ քիմիայի ֆակուլտետի դեկանի թափուր պաշտոնի համալրման նպատակով մրցութային ընտրություն հայտարարելու մասին

05.26.2025
Տեսնել բոլորը

Արագ հասանելիություն

  • Ինտրանետ
  • E-learning
  • Mulberry
  • Էլ. դիմումներ
  • Հեռախոսագիրք
  • Registrar
  • Փաստաթղթեր

Footer site information

  • Հիմնական էջեր
    • Ընդունելություն
    • Կրթություն
    • Գիտություն
    • Նորություններ
  • Տեղեկատվություն
    • Հաճախ տրվող հարցեր
    • Թափուր հաստիքներ
    • Կրթական ծրագրերի որոնում
    • Դիմորդներին
    • Ուսանողներին
  • ԵՊՀ-ի մասին
    • ԵՊՀ կառավարումը
    • ԵՊՀ խորհրդանիշները
© Երևանի պետական համալսարան 2025
Հասցե` ՀՀ, ք. Երևան, 0025, Ալեք Մանուկյան 1 (+37460) 710000 info@ysu.am